Trong quá trình làm việc, những kỷ niệm về những việc đã làm với tinh thần trách nhiệm cao và gian lao vẫn còn in đậm trong tâm trí của Đại tướng. Ông đã bồi hồi xúc động khi nhớ lại thời gian cách đây đã 35 năm, ông đã suy nghĩ và quyết định phong trào làm giàu đánh thắng trên địa bàn Quân khu 3. Với giọng nói ấm áp, lúc trầm, lúc cao, có lúc gay gắt, ông kể về ngày đầu của phong trào.
Sau khi đất nước hoàn toàn giải phóng, kinh tế đất nước vận hành theo cơ chế bao cấp, tự liệu sản xuất đều tập trung ở hợp tác xã, mọi việc lớn nhỏ đều kìm hãm sự sáng tạo của quần chúng, cuộc sống khó khăn. Ông đã trăn trở suy nghĩ rất nhiều và quyết định phát động phong trào làm giàu đánh thắng kèm theo các hình thức kinh tế trên địa bàn Quân khu 3 như: Làm kinh tế gia đình, từng người từng nhà, vươn ra biển làm giàu đánh thắng, tăng tích lũy để giúp chính sách nhà cửa cho cán bộ nhân viên. Tuy nhiên, để thực hiện được phong trào không hề dễ dàng mà thật khó khăn và phức tạp, bởi trong quá trình thực hiện phong trào có nhiều ý kiến trái chiều, gây khó khăn cho phong trào, nào là “làm giàu đánh chén”, “là huy động nông dân cướp của hợp tác xã”...
Đại tướng đã không nao núng mà khẳng định dù khó khăn, phức tạp đến đâu vẫn tin tưởng vào chủ trương này. Ông quyết tâm đến cùng vì chủ trương đó hợp lòng dân, quân với dân một ý chí. Với những kinh nghiệm đã trải qua trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ cứu nước, với sự quyết tâm cao độ, ông đã minh chứng chủ trương làm giàu đánh thắng không ảnh hưỏng đến đường lối của Đảng mà chỉ mang lại hạnh phúc cho nhân dân. Đó là một chủ trương đầy táo bạo, sáng tạo và đầy tiềm năng phát triển vượt bậc, nó không lỗi thời, không gây khó khăn cho cơ chế, nó thực sự là một cuộc cách mạng về chất của xóa đói giảm nghèo, phát huy được cao độ tư duy sáng tạo của các tầng lớp quân, dân trong mọi lĩnh vực, trong sẵn sàng chiến đấu, trong lao động sản xuất, trong xây dựng thế trận lòng dân.
Trong quá trình chỉ đạo phong trào ông luôn chú ý đến “Trọng điểm mạnh, toàn cục mạnh”. Vậy nên từng người, từng nhà ai ai cũng thi đua xây dựng kinh tế. Kinh tế kết hợp quốc phòng, quốc phòng với kinh tế đã giải quyết cơ bản những khó khăn về kinh tế. Ông đã kiên trì và làm thay đổi những tư tưởng đối trọng, khuynh hướng bảo thủ, trì trệ, hoài nghi, không đánh giá đúng, thiếu niềm tin vào khả năng của phong trào.
Với tiềm năng lớn, sức lan tỏa của phong trào được nhân rộng, Quân khu 3 đã kết hợp hài hòa 5 hình thức kinh tế: Kinh tế nhà nước, kinh tế địa phương, kinh tế gia đình, kinh tế kết hợp với quốc phòng, kinh tế đơn vị. Tùy từng đơn vị, từng vùng, miền mà xây dựng phong trào cho thích hợp.
Tại hội nghị Quân khu ủy ngày 15-4-1983, các đồng chí bí thư tỉnh ủy, thành ủy trên địa bàn Quân khu đã phát biểu đánh giá về phong trào: Đồng chí Phạm Bái - ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thái Bình cho rằng: Quân khu phát động “làm giàu đánh thắng” là đúng đắn và sáng tạo phải từ đặc điểm của mình để suy nghĩ độc lập. Đồng chí Đoàn Duy Thành - ủy viên dự khuyết Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Hải Phòng nhấn mạnh: “Làm giàu đánh thắng là phù hợp với tình hình kinh tế ở nước ta, một nước không qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa, là phù hợp và đúng quy luật, nó giải phóng tư duy và tiềm năng, xóa bỏ bao cấp trì trệ”.
Đồng chí Nguyễn Đình Sở - Bí thư Tỉnh ủy Hà Sơn Bình - lập luận rằng: “Phong trào của Quân khu 3 là cụ thể hóa chủ trương, đường lối của Đảng, là bảo vệ nhân dân, bảo vệ Đảng, chống phá hoại và tiêu cực, kinh tế gia đình thắng kinh tế tập thể, kể cả những cơ sở yếu, xã yếu, tổ chức tốt phong trào thì yếu thành mạnh”. Đồng chí Nguyễn Đôn - Giám đốc Trường Nguyễn Ái Quốc Trung ương 5 phân tích: Lý luận về phong trào là đúng, cụ thể với quy luật dựng nước gắn liền với giữ nước. Chuyên gia của Tổng cục Chính trị Sâytrencô nhận xét “Quân khu 3 với phong trào làm giàu đánh thắng là đáng khâm phục, lòng dũng cảm và tài năng của cán bộ chiến sĩ thực hiện con đường 14, đường ra bán đảo Đình Vũ là huyền thoại”.
Tại Hội nghị Quân khu ủy ngày 29-9-1984, các đồng chí đại biểu dự hội nghị đã phân tích, nhận định và đánh giá đúng về phong trào của Quân khu 3. Đại tướng Văn Tiến Dũng - ủy viên Bộ Chính trị, Phó Bí thư Quân ủy Trung ương, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng - đã nói: “Quân khu 3 có quan điểm đúng, tư tưởng đúng đắn, tình cảm vô tư, tinh thần sáng tạo, lành mạnh, đoàn kết nội bộ, đoàn kết địa phương. Kinh nghiệm của Quân khu 3 không những có giá trị trong Quân khu mà còn có ý nghĩa phổ biến”.
Đồng chí Vũ Oanh - ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Trưởng ban Nông nghiệp Trung ương - nói: “Thực tiễn đã khẳng định chủ trương làm giàu đánh thắng của Quân khu 3 là đúng đắn, sáng tạo, có cơ sở khoa học, có tầm nhìn xa, sớm thấy rõ tiềm năng còn ẩn giấu, những xu thế phát triển mạnh mẽ, thắng nghèo nàn và lạc hậu, thắng bảo thủ, tiêu cực”.
Tại Hội nghị Quân khu ủy ngày 20-3-1985, Quân khu 3 tiến hành tổng kết 5 hình thức kinh tế. Đại tướng khẳng định làm kinh tế gia đình đã cứu nguy cuộc sống của nhân dân ta. Những năm trước đây cấm đoán làm kinh tế gia đình là một sai lầm, nay Đảng ta đang sửa chữa sai lầm này.
Đúng vậy, thành quả của phong trào làm giàu đánh thắng của Quân khu 3 là một bước đi đầy táo bạo và tiềm năng to lớn. Đại tướng khẳng định chủ trương, phương pháp chỉ đạo và thực hiện của quân khu vừa là tiền tuyến vừa là hậu phương là kiên định mục tiêu, sáng tạo giải pháp. Toàn quân và dân trong quân khu tiếp tục phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, giữ vững niềm tin vào đường lối của Đảng, phấn đấu cho được dân giàu, nước mạnh.
Đúng như phát biểu của đồng chí Nguyễn Phú Trọng - ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội tại diễn đàn G20 năm 2010 tại Ottawa - Canada về kinh nghiệm và chủ trương, đường lối của Đảng ta về xóa đói, giảm nghèo là chính sách khuyến nông, trao quyền sử dụng ruộng đất, phương tiện sản xuất lâu dài cho nông dân, cho phép họ được chủ động sản xuất và tiêu thụ, nên công cuộc đổi mới ở Việt Nam đạt được thành tựu to lớn, được các nước đánh giá cao.
Đại tướng khẳng định quyết định táo bạo, đầy sáng tạo cách đây 35 năm đến nay vẫn còn nguyên giá trị.
Tôi xin ngắt cảm xúc của Đại tướng, lúc này ngoài trời nắng vàng, cây cối đâm chồi nảy lộc. Trong ánh mắt của vị đại tướng từng vào sinh ra tử vẫn vẹn nguyên niềm tin vào sự tất thắng, đi lên của dân tộc. Đại tướng cho rằng, với chủ trương và phương pháp đúng đắn mà Đảng và Nhà nước đang thực thi, chắc chắn đất nước sẽ ngày càng đổi mới, thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI để mang lại ấm no, hạnh phúc cho mọi nhà...
Phạm Xuân Bình (Lao động)