Các Mác - Karl Marx (1818 – 1883), nhà triết học và lí luận chính trị vĩ đại, lãnh tụ thiên tài của nhân loại. Người đã cùng Ph. Ăngghen xây dựng nên hệ thống lý luận cách mạng và khoa học, là kim chỉ nam, vũ khí tinh thần sắc bén, soi sáng sự nghiệp cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động trên toàn thế giới trong cuộc đấu tranh xóa bỏ áp bức, bóc lột. Các Mác đã để lại cho nhân loại nhiều công trình nghiên cứu đồ sộ có giá trị, trong đó có ba phát kiến vĩ đại nhất, đó là Triết học Mác-xít, Kinh tế chính trị Mác-xít và Chủ nghĩa xã hội khoa học.
Phát kiến đầu tiên: Triết học duy vật lịch sử, đó là việc tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài người hay nói cách khác là xây dựng quan niệm duy vật về lịch sử qua các thời kì lịch sử, mà bản chất của quy luật đó là cơ sở hạ tầng quyết định kiến trúc thượng tầng của xã hội. Điều này rất khoa học và tiến bộ trái ngược hẳn với các quan niệm sai lầm trước đó. C. Mác đã tiến hành phê phán và cải tạo triệt để phép biện chứng duy tâm của Hê-ghen và chủ nghĩa duy vật siêu hình của Foi-ơ-bắc ở thế kỷ XIX. Nhờ giải quyết đúng đắn vấn đề cơ bản của triết học, C. Mác đã xây dựng nên một chủ nghĩa duy vật biện chứng thống nhất với phép biện chứng duy vật. Ông khẳng định rằng, lịch sử chính là lịch sử hoạt động của những con người hiện thực, nó không phải là thần bí, tự phát mà hoàn toàn có thể nhận thức được.
Lênin khẳng định: “Chủ nghĩa duy vật lịch sử của Karl Marx là thành tựu vĩ đại nhất của tư tưởng khoa học”. Chủ nghĩa duy vật biện chứng của Mác là một thế giới quan khoa học, một cách nhìn nhận khoa học đầy đủ nhất, toàn diện nhất, khắc phục được những khuyết điểm trước đó để đánh giá về lịch sử nhân loại. Cho đến nay, lý thuyết về chủ nghĩa duy vật lịch sử ấy vẫn hoàn toàn khoa học, hoàn toàn đứng vững. Mỗi hình thái kinh tế xã hội khi phát triển đều có sự kế thừa và phát triển...
Phát kiến thứ hai là Kinh tế chính trị học. Các Mác đã “tìm ra quy luật vận động riêng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa hiện nay và của xã hội tư sản do phương thức đó đẻ ra”. Đó là quy luật về giá trị thặng dư, quy luật vận động của phương thức tư bản chủ nghĩa. Theo Các Mác, thì giá trị thặng dư là phần giá trị dôi ra ở sản phẩm so với khoản tiền phải chi phí để tạo ra sản phẩm ấy… Phần giá trị dôi ra ấy là sức lao động của công nhân bị chủ tư bản bóc lột. Từ đó, Các Mác chỉ ra bản chất của giai cấp tư sản là bóc lột sức lao động của giai cấp công nhân để làm giàu. Ông đã mang tới một luồng ánh sáng mới, khai sáng được những thắc mắc của các nhà khoa học, các nhà phê bình xã hội chủ nghĩa. Đây là quy luật tiền đề quan trọng để xây dựng một xã hội công bằng tốt đẹp, không có sự bóc lột.
Đánh giá về khám phá vĩ đại trên của Các Mác, Lênin từng khẳng định: “Học thuyết giá trị thặng dư là viên đá tảng của học thuyết kinh tế của Karl Marx”. Ông đã hoàn thiện học thuyết giá trị lao động và đem lại cho các phạm trù tiền tệ, giá cả, lợi nhuận, lợi tức, địa tô,... một sắc thái mới, chẳng những trong xã hội tư bản, mà trong bất cứ một xã hội nào có sản xuất và trao đổi hàng hoá. Mặc dù ngày nay, chủ nghĩa tư bản với những hình thức biểu hiện mới, song nhiều luận điểm cơ bản của học thuyết giá trị thặng dư của Mác vẫn còn giá trị bền vững giúp chúng ta thấu hiểu bản chất không thay đổi của chủ nghĩa tư bản…
Phát kiến thứ ba là học thuyết mà C. Mác đã cùng với Ph. Ăngghen xây dựng, đó là lý luận Chủ nghĩa xã hội khoa học. Chủ nghĩa xã hội khoa học là sự kết hợp giữa lí luận và thực tiễn, biến các lí thuyết cách mạng - khoa học thành hành động cách mạng; là những phát kiến khoa học có tác động cách mạng đến công nghiệp, đến sự phát triển lịch sử nói chung. Nhiều vấn đề quan trọng như: sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân, đấu tranh giai cấp của giai cấp vô sản, chiến lược và sách lược cách mạng, cách mạng xã hội chủ nghĩa và chuyên chính vô sản, đường lối và biện pháp xây dựng chế độ cộng sản chủ nghĩa đã được C. Mác kiến giải một cách sâu sắc cùng với những dự báo khoa học về xã hội tương lai. Sự ra đời của học thuyết về chủ nghĩa xã hội khoa học của Mác đã mở đường cho nhân loại bước vào kỷ nguyên xã hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa.
Với ba phát kiến đó, Các Mác đã trở thành một nhà khoa học, một nhà cách mạng lỗi lạc và là người tiên phong trong sự nghiệp giải phóng giai cấp vô sản hiện đại, là “nhà tư tưởng vĩ đại nhất trong các nhà tư tưởng hiện đại”. Lê nin đã từng ca ngợi: “Học thuyết của Mác là học thuyết vạn năng vì nó là một học thuyết chính xác. Nó là học thuyết hoàn bị và chặt chẽ, nó cung cấp cho người ta một thế giới quan hoàn chỉnh, không thoả hiệp với bất cứ một sự mê tín nào, một thế lực phản động nào, một hành vi nào bảo vệ sự áp bức của tư sản”. Có thể khẳng định, hệ thống lý luận thống nhất, hoàn chỉnh gồm ba bộ phận cấu thành là Triết học Mác-xít, Kinh tế chính trị Mác-xít và Chủ nghĩa xã hội khoa học gắn kết chặt chẽ với nhau. Đó là vũ khí lý luận và tư tưởng sắc bén mà giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới đã tìm thấy ở học thuyết của Các Mác và thực hiện trong cuộc đấu tranh chống áp bức, bóc lột của giai cấp tư sản, hướng tới một tương lai tươi sáng.
Thực tiễn cách mạng thế giới gần 200 năm qua, kể từ khi Tuyên ngôn của Đảng cộng sản ra đời (1848) cũng chứng minh rằng, chủ nghĩa Mác là ngọn đèn soi sáng con đường cách mạng cho giai cấp vô sản và nhân dân lao động toàn thế giới. Thiên tài của Mác là đã giải đáp các vấn đề mà loài người tiên tiến nêu lên nhưng chưa giải đáp được. Sự ra đời của chủ nghĩa Mác chấm dứt thời kỳ sống trong đêm tối của hàng triệu nhân dân lao động sống dưới ách áp bức và bóc lột tìm đường giải phóng cho mình.
Học thuyết của C. Mác đã được Lênin kế thừa, bổ sung và phát triển trong thời kỳ đế quốc chủ nghĩa; cũng từ đó, chủ nghĩa Mác trở thành chủ nghĩa Mác-Lênin. Trong suốt thế kỷ XX và những năm đầu của thế kỷ XXI đầy biến động. Chủ nghĩa Mác-Lênin đã chứng tỏ sức sống mãnh liệt của mình, là vũ khí tư tưởng của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Là đỉnh cao của trí tuệ loài người, chủ nghĩa Mác - Lê-nin trở thành hệ tư tưởng của hàng triệu người trên trái đất, chỉ đạo cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động toàn thế giới chống chủ nghĩa đế quốc, giành hoà bình, độc lập dân tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội.
Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, trải qua hơn 90 năm lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn lấy chủ nghĩa Mác - Lênin làm nền tảng tư tưởng kim chỉ nam cho hành động của mình và đã đạt được nhiều thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử và mang tầm vóc thời đại. Trong bất cứ hoàn cảnh nào, Đảng ta luôn luôn trung thành vô hạn với chủ nghĩa Mác - Lê-nin, với lợi ích của giai cấp công nhân và dân tộc. Nhờ vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê-nin vào hoàn cảnh cụ thể của đất nước, cách mạng Việt Nam đã khắc phục được cuộc khủng hoảng về đường lối kéo dài suốt nhiều thập kỷ; đánh đổ thực dân, phong kiến, đế quốc, giành độc lập cho dân tộc và đi lên theo con đường chủ nghĩa xã hội.
Nhân kỷ niệm 205 nămNgày sinh Các Mác (5/5/1818 - 5/5/2023), chúng ta tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn với những cống hiến vĩ đại của Người cho nhân loại, trong đó có giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. Đồng thời, tuyên truyền, phổ biến đến cán bộ, đảng viên và nhân dân, nhất là cho thế hệ trẻ về cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp phần đẩy mạnh học tập, nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin vào thực tiễn công tác, học tập, khơi dậy niềm tin, khát vọng cống hiến, nỗ lực phấn đấu xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh./.
Đinh Nhài