Bà mẹ Việt Nam Anh hùng là danh hiệu cao quý được Nhà nước Việt Nam phong tặng hoặc truy tặng những phụ nữ Việt Nam có nhiều cống hiến, hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, bảo vệ Tổ quốc và làm nghĩa vụ quốc tế.
Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh rất quan tâm đến vai trò của phụ nữ Việt Nam. Trong bài phát biểu tại Đại hội Những phụ nữ xuất sắc trong phong trào “Ba đảm đang” ngày 2/12/1965, Người nói: “Dân tộc Việt Nam là dân tộc anh hùng, thanh niên Việt Nam là thanh niên anh hùng, phụ nữ Việt Nam là phụ nữ anh hùng. Hai nghìn năm trước đây, ta có các nữ anh hùng: Hai Bà Trưng, Bà Triệu. Trong cách mạng giải phóng dân tộc, trong kháng chiến chống Pháp trước kia và trong kháng chiến chống giặc Mỹ ngày nay, ta cũng có nhiều anh hùng là phụ nữ… “Nhân dân ta rất biết ơn các bà mẹ cả hai miền Nam Bắc đã sinh đẻ và nuôi dạy những thế hệ anh hùng của nước ta. Trong thời kỳ cách mạng hoạt động bí mật và trong những năm kháng chiến chống bọn thực dân Pháp và lũ can thiệp Mỹ, phụ nữ ta đều có công lao to lớn” – (trích Bài phát biểu của Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Lễ Kỷ niệm lần thứ 20 Ngày thành lập Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, ngày 19/10/1966).
Đảng và Nhà nước ta, nhân dân ta đời đời nhớ ơn các bà mẹ Việt Nam đã có những hy sinh thầm lặng, cao cả. Giữa tháng 5/1994, Ban Bí thư Trung ương Đảng triệu tập cuộc họp do Tổng Bí thư Đỗ Mười chủ trì để nghe các bộ, ngành chức năng báo cáo, thảo luận và đề xuất về chủ trương, chính sách đối với “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng”. Thực hiện kết luận của Ban Bí thư, ngày 29/08/1994, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã thông qua Pháp lệnh Quy định Danh hiệu vinh dự Nhà nước “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng”. Ngày 20/10/1994, Chính phủ ban hành Nghị định 167 – CP thi hành pháp lệnh Quy định danh hiệu vinh dự Nhà nước này. Pháp lệnh sửa đổi bổ sung số 05/2012/UBTVQH13 ngày 20/10/2012 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, điểm a, khoản 2, Điều 58, Luật Thi đua - khen thưởng 2003.Thực hiện Pháp lệnh về “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng”, ngày 17/12/1994, Chủ tịch nước Lê Đức Anh ký quyết định tặng và truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng” đợt đầu tiên cho 19.879 bà mẹ trong cả nước. Đến nay, đã có 37 đợt tặng và truy tặng cho hơn 127.000 Bà mẹ Việt Nam Anh hùng trong cả nước (theo Báo cáo của Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam, ngày 10/7/2017).
Đối với tỉnh Đồng Nai, trải qua hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ xâm lược và cuộc chiến tranh biên giới bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ, quân dân Đồng Nai đã đóng góp sức người sức của làm nên thắng lợi chung của cuộc đấu tranh giải phóng toàn dân tộc. Qua nhiều đợt xét duyệt và truy tặng, đến 22 tháng 7/2019, đã có 1.120 mẹ được Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam quyết định tặng và truy tặng danh hiệu “Bà mẹ Việt Nam Anh hùng”. Tất cả gia đình của Bà mẹ Việt Nam Anh hùng đều được hưởng đầy đủ, kịp thời chính sách của Nhà nước. Các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng còn sống đều được các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và cộng đồng khu dân cư hỗ trợ theo phong trào “Phụng dưỡng các Bà mẹ Việt Nam Anh hùng. Từ năm 2017, cháu chắt trực hệ của mẹ Việt Nam anh hùng được trợ cấp học bổng “chắp cánh ước mơ” do bà Trần Cẩm Nhung tài trợ.
Đinh Nhài
