Điện Biên Phủ vốn được gọi là Mường Thanh, từ chữ Mường Then theo tiếng dân tộc Thái nghĩa là "Xứ Trời", gắn với truyền thuyết về sự phát sinh ra dân tộc Thái. Đây là "đất tổ" của nhiều ngành Thái ở Đông Nam Á. Tên gọi Điện Biên do vua Thiệu Trị đặt năm 1841 từ châu Ninh Biên.
Có lẽ đã là người Việt Nam thì không ai không biết đến địa danh Điện Biên Phủ bởi sự nổi tiếng của địa danh này đã vượt qua dải đất chữ S. Năm 1954, Đại tướng Võ Nguyên Giáp-vị Đại tướng huyền thoại của dân tộc Việt Nam đã chỉ huy Quân đội ta giành chiến thắng lẫy lừng trước Quân đội Pháp. Trận Điện Biên Phủ được nhắc đến như một chiến thắng vĩ đại.
Điện Biên Phủ ngày hôm nay đã khang trang, tươi đẹp hơn. Càng gần đến ngày kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ (7-5-1954/7-5-2004) khách du lịch đổ về thành phố hoa ban càng nhiều. Khách nội địa có, khách quốc tế có. Lướt xem sổ ghi cảm tưởng của du khách được đặt tại Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ mới thấy, dù là một người dân bình thường, một nhà trí thức khoa học hay một vị khách quốc tế thì khi đến với Điện Biên Phủ, họ đều thấy mình như nhỏ bé hơn trước những chiến công lừng lẫy trong lịch sử của quân dân Việt Nam.
Đến với thành phố Điện Biên Phủ, một trong những điểm tham quan mà du khách không thể bỏ qua chính là những di tích lịch sử cách mạng như: Đồi A1, Đồi D1 (nơi có Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ), Hầm Đờ Cát, Bảo tàng, Nghĩa trang A1… Theo thống kê của Bảo tàng Chiến thắng Điện Biên Phủ, hằng ngày lượng khách đổ về tham quan, tìm hiểu về chiến thắng Điện Biên Phủ rất đông, đặc biệt vào các dịp lễ, Tết. Các điểm di tích lịch sử cách mạng đều mở cửa phục vụ du khách tất cả các ngày trong tuần. Việc phát huy giá trị di tích lịch sử cách mạng trong phát triển du lịch tại Điện Biên Phủ vì thế trở thành một nhiệm vụ lớn của ngành du lịch Điện Biên.
Trong những năm qua, tỉnh Điện Biên đã có nhiều hoạt động tu bổ, nâng cấp các di tích lịch sử cách mạng tại Điện Biên Phủ nhằm đáp ứng nhu cầu thăm viếng của khách du lịch. Đặc biệt, trong dịp kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, công trình Bảo tàng Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ đã được khởi công xây dựng từ đầu tháng 10-2012, đang được gấp rút hoàn thành một số hạng mục để chào mừng ngày lễ trọng đại. Công tác tu bổ, tôn tạo các điểm di tích nằm trong quần thể di tích lịch sử Điện Biên Phủ cũng được triển khai.
Theo ông Vũ Thế Bình, Phó chủ tịch Hiệp hội Du lịch Việt Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lữ hành Việt Nam, tỉnh Điện Biên không phải là tỉnh có nhiều tài nguyên du lịch độc đáo, phong phú như các tỉnh Tây Bắc mở rộng khác, tuy nhiên Điện Biên lại có một tài nguyên du lịch vô cùng quý giá mà không một vùng miền nào hay đất nước nào trên thế giới có được, đó chính là quần thể di tích lịch sử cách mạng Điện Biên Phủ. Để thúc đẩy du lịch Điện Biên thì việc phát huy giá trị các di tích lịch sử cách mạng đặc biệt là quần thể di tích lịch sử Điện Biên Phủ là điều cần thiết. Thế nhưng, làm sao để tận dụng giá trị các di tích lịch sử cách mạng vào phát triển du lịch lại là điều không hề dễ.
Hầu hết các doanh nghiệp tham gia đoàn khảo sát du lịch các tỉnh Tây Bắc mở rộng do Hiệp hội Lữ hành Việt Nam phối hợp với Dự án Chương trình phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội (Dự án EU) tổ chức nhân kỷ niệm 60 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ đều cho rằng, cơ sở hạ tầng, vật chất phục vụ cho khách du lịch tại Điện Biên còn nhiều yếu kém, đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên thiếu về số lượng và trình độ chuyên môn chưa cao. Trong khi đó, để phát huy giá trị di tích lịch sử cách mạng thì ngoài việc đầu tư xây dựng các các điểm dừng chân, nhà vệ sinh đạt chuẩn thì một đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên tốt sẽ thổi hồn vào những di tích, giúp du khách hiểu thêm về lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Không ai phủ nhận được giá trị của những di tích lịch sử cách mạng Điện Biên Phủ, thế nhưng để phát huy những giá trị ấy vào du lịch thì rất cần sự vào cuộc của các cơ quan Nhà nước trong việc đầu tư, tu bổ có trọng điểm các điểm di tích; đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên, thuyết minh viên đạt chuẩn cũng như sự hỗ trợ của các doanh nghiệp du lịch. Hiện nay, Công ty Hanoi Redtour đang triển khai chương trình Liên minh kích cầu du lịch nội địa 2014, trong đó, tour Điện Biên được giảm giá sâu nhằm hút khách đến với Điện Biên Phủ, các công ty du lịch khác như: SaiGon Tourist, Vietrantour, Vitours... cũng tổ chức nhiều đoàn khách số lượng lớn đến với Điện Biên Phủ. Nếu được khai thác một cách bài bản, hiệu quả, Điện Biên Phủ hoàn toàn có thể trở thành một điểm đến yêu thích của du khách và đón 1 triệu lượt khách mỗi năm trong tương lai.
Phát huy giá trị di tích lịch sử cách mạng trong phát triển du lịch Điện Biên Phủ / Thu Thủy // http://www.qdnd.vn. – 2014. – Ngày 19 tháng 2.