Trường Chính trị tỉnh Điện Biên hiện nay - tiền thân là Trường Đảng tỉnh Lai Châu, thành lập ngày 6-2-1963. Ngày mới thành lập, đội ngũ cán bộ, giảng viên, công nhân viên chỉ có 11 người. Giảng viên chưa qua đào tạo chuyên ngành, cơ sở vật chất phục vụ dạy và học thiếu thốn. Trường chỉ có một giám đốc kiêm nhiệm, chưa hình thành các khoa, phòng. Đối tượng học là cán bộ chủ chốt các huyện, thị và ban, ngành trong tỉnh, cán bộ làm công tác tuyên giáo, công tác trường Đảng huyện, thị. Dưới sự quan tâm của Tỉnh ủy và các ban, ngành hữu quan, từng bước, Nhà trường đã vươn lên mở lớp cho các đối tượng là cán bộ chủ chốt cấp xã, cán bộ làm công tác phụ vận, thanh vận. Bảy lần di chuyển địa điểm trong thời chiến cũng như trong hòa bình, năm 1995, trên cơ sở thống nhất Trường Đảng tỉnh và Trường Hành chính tỉnh, thành lập Trường Chính trị tỉnh Điện Biên.
Nhiệm vụ chính trị của Trường Chính trị tỉnh Điện Biên là đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị, kiến thức quản lý nhà nước, nghiệp vụ công tác vận động quần chúng cho cán bộ thuộc hệ thống chính trị cấp cơ sở, các chức danh đương chức và cán bộ trong quy hoạch trưởng, phó phòng ban của các sở, ban, ngành tỉnh, các huyện, thị và các học viên người Lào; đồng thời tham gia tổ chức thực hiện công tác nghiên cứu khoa học và tổng kết kinh nghiệm thực tiễn của Đảng bộ tỉnh.
Với 38 đảng viên, xác định giảng viên giữ vị trí chủ đạo trong giảng dạy, vì vậy Đảng ủy, Ban Giám hiệu nhà trường luôn chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, nhất là đảng viên - giáo viên vừa "hồng" vừa "chuyên". Đến nay, cơ cấu tổ chức bộ máy của Nhà trường đã được hoàn thiện, sắp xếp hợp lý với 10 khoa, phòng. Cơ sở vật chất, thiết bị đáp ứng yêu cầu "dạy tốt, học tốt, tổ chức tốt đời sống sinh hoạt tập thể"; hơn 50 cán bộ quản lý, giảng viên của Trường có trình độ sư phạm, từng bước trẻ hóa, tiêu chuẩn hóa, có kiến thức thực tiễn, tâm huyết với nghề (trong đó 1/3 có trình độ thạc sỹ, 45% có trình độ cao cấp, cử nhân lý luận chính trị). Đồng thời với đội ngũ giảng viên chuyên trách, Trường có đội ngũ giảng viên kiêm chức 12 đồng chí là cán bộ chủ chốt là lãnh đạo Tỉnh ủy, HĐND,UBND và các sở, ban, ngành của tỉnh.
Làm thế nào để nâng cao chất lượng hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng cán bộ là câu hỏi luôn được Đảng uỷ, Lãnh đạo Nhà trường trăn trở. Thực hiện phương châm "học phải đi đôi với hành, lý luận gắn bó với thực tiễn", trong giảng dạy, giảng viên nhà trường đã chú trọng kết hợp giữa nâng cao trình độ kiến thức với rèn luyện năng lực tư duy khoa học, kỹ năng thực hành, xử lý tình huống, gắn với chức trách nhiệm vụ, thực tiễn cơ sở; hông ngừng đổi mới chất lượng soạn giảng, phương pháp dạy và học. Bên cạnh đó, Nhà trường duy trì các hoạt động thao giảng, thăm lớp, dự giờ, trao đổi kinh nghiệm, tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi cấp trường, tham gia hội thi giảng viên giỏi các trường chính trị khu vực và toàn quốc. Trường cũng đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học với các đề tài phục vụ nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng Đảng, hệ thống chính trị ở cơ sở; thực hiện đa dạng hóa các loại hình đào tạo, bồi dưỡng, mở lớp tại trường và phối hợp với cấp ủy các huyện, thị, thành phố trong tỉnh Điện Biên mở các lớp tại chức. Đảng uỷ, Lãnh đạo Nhà trường luôn tạo mọi điều kiện để cán bộ cơ sở của Điện Biên dần từng bước đảm bảo chuẩn hóa theo quy định.
50 năm qua, Trường đã đào tạo, bồi dưỡng 314 lớp với hơn 16 ngàn học viên. Kết quả công tác đào tạo, bồi dưỡng của Trường đã góp phần quan trọng, tạo sự chuyển biến, nâng cao năng lực lãnh đạo sức chiến đấu của 580 TCCSĐ và năng lực tổ chức chỉ đạo, điều hành, vận động quần chúng của chính quyền, mặt trận và các đoàn thể ở 130 xã, phường, thị trấn. Học viên sau khi học tập trở về cơ sở đã phát huy tác dụng tốt, hoàn thành nhiệm vụ được giao. Ths. Phạm Ngọc Vinh, Bí thư Đảng ủy, Hiệu trưởng Nhà trường khẳng định: Tiếp tục phát huy truyền thống 50 năm xây dựng và trưởng thành với nhiều phần thưởng cao quý như Huân chương Lao động hạng Ba, Huân chương Lao động hạng Nhì do Chủ tịch nước trao tặng, cán bộ, đảng viên Nhà trường luôn thực hiện tốt lời Bác dạy để làm tốt công việc gốc của Đảng là "huấn luyện cán bộ”. Trên cơ sở Đề án phát triển Trường Chính trị 2007-2010 và định hướng 2015, cán bộ, đảng viên, giảng viên của trường quyết tâm xây dựng nhà trường phát triển toàn diện, theo hướng chuẩn hoá, đa dạng, hiện đại hoá, đáp ứng tốt yêu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở của tỉnh Điện Biên trong giai đoạn mới.