Xưa ta đã có Bạch Đằng,
Chi lăng,
Đống Đa.
Nay ta lại có “cái mốc chói lọi bằng vàng: Điện Biên Phủ.”…
Câu nói đầy ý nghĩa của Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhân mừng xuân Giáp Thân 2004 mừng chiến thắng Điện Biên Phủ được tròn 50 năm, Đại tướng cũng nói thêm: “Phát huy truyền thống anh hùng, dân tộc Việt Nam ta hãy tiến lên, tiếp tục đổi mới, tiếp tục sáng tạo, đạt những đỉnh cao của thời đại mới..”
Cũng ngày này năm ấy 13/3/1954 – 13/3/2019 vừa tròn 65 năm chiến thắng đồi Him Lam – Độc Lập giòn giã mở đầu cho chiến dịch Điện Biên Phủ, mốc vàng lịch sử, chân lý thời đại đã tạo nên dấu ấn “lừng lẫy khắp năm châu, chấn động địa cầu”.
Tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ có ba phân khu: Phân khu Trung tâm, phân khu Bắc và phân khu Nam. Trong phân khu Bắc, địch tổ chức thành ba cụm cứ điểm: Him Lam, quân Pháp đặt tên là Bê-a-tri-xơ; đồi Độc Lập (A-bri-en) và cụm cứ điểm Bản Kéo - Căng Na (An-nơ-Mari).
Từ đầu chiến dịch, các đơn vị của Đại đoàn làm nhiệm vụ củng cố hậu phương, làm đường, kéo pháo vào, kéo pháo ra, xây dựng trận địa. Nhận nhiệm vụ đánh trận mở màn chiến dịch, cán bộ, chiến sĩ đều phấn khởi. Đại đoàn đang tập kết ở khu vực Quang Tum, Bản Bông, suối Tà Lùng phía Bắc Him Lam khoảng l,5km.
Các đơn vị pháo binh tăng cường cho Đại đoàn mới được trang bị, huấn luvện sử dụng pháo 105mm. lần đầu tham gia chiến dịch binh chủng hợp thành, một số đại đội đã có kinh nghiệm chiến đấu công kiên, quen hiệp đồng với bộ binh, đánh gần, bắn ngắm trực tiếp. Riêng Đại đội 115 trang bị cối 1.20mm mới tổ chức, tân binh nhiều nhưng anh em đã được bắn thử.
Đêm 11 tháng 3, các lực lượng tham gia trận đánh mở màn chiến dịch, tiêu diệt địch ở cụm cứ điểm Him Lam tiến hành xây dựng trận địa xuất phát xung phong. Các chiến hào trước đó vẫn giấu mình dưới những tán lá cây rừng, những chỗ trống đều được ngụy trang kín đáo, nay vươn ra cánh đồng, lao thẳng tới cứ điểm địch. Đến thời điểm này quân Pháp mới biết trận đánh nhằm vào Him Lam sắp bắt đầu. Suốt ngày 12, địch cho máy bay, pháo binh bắn phá các cửa rừng, các đường giao thông nơi chúng nghi có quân ta tạm dừng hoặc đang đi qua.
Trong lúc các chiến hào của ta tiếp tục tiến vào các cứ điểm của Him Lam thì Cô Nhi đã có mặt kịp thời ở Điện Biên Phủ. Ông ta bàn với Đờ Cát cách sử dụng lực lượng ra phản kích khi bị tiến công rồi tới Him Lam kiểm tra lại công trình phòng ngự và động viên quân sĩ. Khi chiếc Đacôta bay lên, Cô Nhi từ trong máy bay đang giơ tay vẫy chào Đờ Cát thì những quả đạn pháo của ta lao xuống đường băng sân bay. Một chiếc Mo-ran (Morane) bốc cháy, một chiếc cánh quạt bị gẫy. Viên phi công vội vã mở hết cửa ga cho máy bay thoát khỏi đường băng. Thoát chết, nhưng Cô Nhi vẫn chưa biết mình đang vĩnh biệt con nhím Điện Biên Phủ, vì những ngày sau đó, lưới lửa phòng không của ta càng vây chặt, mỗi lần xuống sân bay Mường Thanh là một lần tướng tá và binh sĩ Pháp đùa giỡn với tử thần.
Phát hiện ta đào trận địa tiến vào Him Lam, trưa ngày 13 tháng 3, Đờ Cát sử dụng một đại đội Lê dương cùng hai xe tăng từ Mường Thanh ra phản kích, định đánh vào bàn đạp tiến công của ta. Theo đề nghị của trung đoàn trưởng trung đoàn pháo binh 45, 10 giờ 30 phút, Tư lệnh chiến dịch cho súng cối bắn thử vào các mục tiêu đã định. Một chiếc Đacôta đang đậu trên sân bay bị phá hủy. Tiêp đó, Đại đội 806 lựu pháo 105mm bắn vào Him Lam 20 quả. Trừ 2 quả đạn đầu vượt qua mục tiêu, còn 18 quả sau đều rơi vào Him Lam, phá vỡ nhiều công sự. Thiếu tá Pê Go, tiểu đoàn trưởng tiểu đoàn 3 cùng 3 sĩ quan dưới quyền trúng đạn chết ngay trong hầm chỉ huy. Đại đội Lê dương và hai xe tăng ra phản kích hốt hoảng tháo chạy về Mường Thanh.
15 giờ ngày 13 tháng 3, trên hướng chủ yếu, Trung đoàn 141 do trung đoàn trưởng Quang Tuyến chỉ huy, theo các đường chiến hào tiến vào Him Lam. Pháo binh địch liên tục bắn chặn từ sông Nậm Rốrn đến điểm cao 674. Khi các Tiểu đoàn 428 và 11 vượt qua cầu do công binh chuẩn bị, nhiều chiến sĩ ta thương vong vì đạn pháo địch.
Mặc cho pháo địch bắn như vãi đạn, chính trị viên Đại đội 242 vẫn dũng cảm trực tiếp đứng trên cầu chỉ huy bộ đội vượt sông nhanh gọn. Đại đội hỏa lực của Tiểu đoàn 428, khi vào chiếm lĩnh trận địa ở mỏm đồi đối diện với hướng tiến công thì bị pháo địch bắn trùm lên đội hình. Đại đội trưởng, Đại đội phó hy sinh. Các hỏa khí bị hỏng chỉ còn lại 1 khẩu ĐKZ, một khẩu Bazôca và một khẩu đại liên, nhưng cả đại đội vẫn dũng cảm vượt qua làn đạn pháo ngăn chặn của địch, vào chiếm lĩnh trận địa đúng thời gian, đúng vị trí quy định. Tiểu đoàn trưởng Trần Huy Toàn, chính trị viên tiểu đoàn Nguyễn Xuyên vượt qua lửa đạn địch, đến từng đơn vị tổ chức chỉ huy, động viên bộ đội vào chiếm lĩnh đúng kê hoạch. Trên hướng phối hợp, Trung đoàn 209 do Trung đoàn trưởng Hoàng cầm và Chính ủy Trần Quân Lập chỉ huy bộ đội vượt qua pháo đạn địch vào chiếm lĩnh trận địa. 16 giờ 30 phút, Tiểu đoàn 130 đã áp sát phía đông mỏm 3.
17 giờ 5 phút ngày 13 tháng 3, trên cả 2 hướng các đơn vị của đại đoàn đã chiếm lĩnh xong trận địa xuất phát xung phong thì cũng là lúc pháo binh của ta tập trung hỏa lực cấp tập mãnh liệt vào các mục tiêu trong tập đoàn cứ điểm, ngay từ những loạt đạn pháo đầu tiên, các trận địa pháo của địch ở các điểm cao 307A, 307B, chân các đồi A, D, Hồng Cúm đều trúng đạn.
Trận pháo kích mở màn chiến dịch đạt hiệu quả cao. Sở chỉ huy tập đoàn cứ điểm chìm trong lửa đạn, nhiều đường dây điện thoại bị cắt đứt. Các trận địa pháo trong trung tâm gần như bị tê liệt hoàn toàn. 12 khẩu pháo, cốì bị đánh hỏng. Một kho xăng bốc cháy, 5 máy bay đang ở đường băng bị phá hủy, toàn bộ đội bay ở sân bay Mưòng Thanh bị loại khỏi vòng chiến. Cả Him Lam và Mường Thanh rung chuyển trong tiếng dồn dập của đạn pháo, cối các cỡ; nhiều hầm, hào, công sự sụp đổ, sở chỉ huy của phân khu Bắc bị đánh tả tơi, trung tá Gô Sê và một số sĩ quan của phân khu Bắc bị tiêu diệt, tiểu đoàn trưởng Máctinenni bị thương nặng, phân khu bắc và cụm cứ điểm Him Lam ngay từ đầu trận chiến đã không còn chỉ huy. Từ những phút đầu của trận mở màn, quân địch ở Điện Biên Phủ đã bị 40 khẩu pháo các cỡ từ 75 đến 120mm của ta giáng cho một đòn trí mạng.
Để tiêu diệt toàn bộ quân địch, Đại đoàn trưởng đề nghị pháo binh chiến dịch bắn mạnh vào các mục tiêu ở điểm cao 307, đồi D, Hồng Cúm và sử dụng Đại đội 156, dự bị của Đại đoàn đột phá vào cứ điểm 1 do Trung đoàn 209 chỉ huy với sự chi viện hỏa lực của trung đoàn. Lệnh Trung đoàn 141 đôn đốc Tiểu đoàn 428 nhanh chóng chiếm bằng được mỏm Tây Bắc, đột phá sang cứ điểm 1; tập trung hỏa lực và tăng cường chỉ huy cho Tiểu đoàn 11 để đột phá thành công vào cứ điểm 1.
Chiến thắng Him Lam, đã loại khỏi vòng chiến đấu một tiểu đoàn lê dương tinh nhuệ của thực dân Pháp, tiêu diệt một trong những cứ điểm kiên cố nhất trong hệ thống phòng ngự của chúng ở Điện Biên Phủ; trận mở màn chiến dịch thành công, phá vỡ phòng tuyến ngoại vi của tập đoàn cứ điểm. Mở tung cánh cửa phía bắc và đông bắc trung tâm Mường Thanh, giáng một đòn choáng váng vào tinh thần binh lính địch, gây cho chúng bao nỗi kinh hoàng. Chiến công đầu đã cổ vũ quyết tâm của bộ đội, nhất là những đơn vị sắp bước vào cuộc đối chiến với quân địch ở tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ. Dấu ấn Điện Biên Phủ không thể nào phai mờ trong tâm trí của người dân nước Việt nói riêng và bạn bè quốc tế nói chung./.
Hồng Hạnh