Đặc công là cách đánh mới, một kỹ thuật tác chiến độc đáo sáng tạo của quân dân Biên Hòa. Từ Biên Hòa, cách đánh đặc công được nhân rộng ra cả nước, là tiền đề để đặc công tiếp tục phát triển, hoàn thiện và trở thành binh chủng đặc biệt tinh nhuệ của quân đội nhân dân Việt Nam.Đặc công Biên Hòa (U1) đã góp phần làm nên nhiều chiến công hiển hách, trong đó điển hình là cuộc Tổng Tiến công và nổi dậy xuân Mậu Thân 1968.
Chiều ngày 30/1/1968 (mùng 1 Tết Mậu Thân), Sư đoàn 5 từ Chiến khu Đ vượt sông Đồng Nai về tập kết ở hóc Ông Tạ xã Tân Định huyện Vĩnh Cửu. Tiểu đoàn 1 đặc công của U.1 cùng lực lượng biệt động thị xã Biên Hòa, bộ đội các huyện Trảng Bom, Vĩnh Cửu cũng tập hợp về đây ăn Tết và làm lễ xuất quân.
Đêm 31/1/1968 (mùng 2 Tết) Sư đoàn 5 chia làm hai cánh: cánh thứ nhứt hành quân xuống dãy đồi Bùng Binh, theo đường hóc Bà Thức tiến công sân bay Biên Hòa và quân đoàn 3 ngụy.
Cánh thứ hai cùng Sở chỉ huy tiền phương xuống Kẻ Sặt (Hố Nai) tiến công Bộ Tư lệnh dã chiến 2 của Mĩ đặt trong tổng kho Long Bình.
Lực lượng biệt động thị xã và cán bộ phát động quần chúng đã vào ém trước trong nội ô.
Các đơn vị pháo ĐKB, bộ đội địa phương và du kích ở hai huyện Vĩnh Cửu, Trảng Bom hành quân chiếm lĩnh trận địa trước giờ G.
Cùng đêm 31/1, Tiểu đoàn 2 đặc công U1 do anh Tư Già (Nguyễn Văn Thái) chỉ huy đánh vào khu vực đồi 53 kho Long Bình phá hủy 127 dãy bom đạn, tiếng nổ kéo dài bangày đêm không dứt.
0 giờ ngày 1/2/1968, pháo ĐKB đặt ở Tân Tịch, Thường Lang (Tân Uyên) và Đồng Lách (Vĩnh Cửu) đã bắn đồng loạt dồn dập 108 trái vào sân bay Biên Hòa làm hiệu lịnh mở màn cuộc tiến công chung. Trong lúc này, do trời tối, lạ đường nên một bộ phận bộ đội Sư đoàn 5 chưa triển khai xong quân.
Đại đội đặc công U1 cùng Đại đội 1 (thuộc Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 4) đột nhập sân bay Biên Hòa. Anh em tung hoành giữa bầy quân cảnh Mĩ, bảo an ngụy bảo vệ sân bay, dùng thủ pháo dù đánh hỏng từng chiếc máy bay đậu trên đường băng. Tiếng nổ gây chấn động toàn thị xã Biên Hòa. Mấy chiếc trực thăng võ trang Mĩ từ Bộ Tư lệnh dã chiến 2 của Mĩ lên bắn rôckét xuống đội hình quân ta. Hai đại đội vẫn ngoan cường bám trụ ở một góc sân bay đánh trả các đợt phản kích quyết liệt của địch. Pháo Sư đoàn 5 chi viện cho anh em phát triển đánh vào khu nhà ở của bọn phi công, chuyên viên kĩ thuật. Anh em loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm tên. Không được tiếp viện người và võ khí, lực lượng ta bị hỏa lực địch làm tiêu hao nhanh chóng. Anh em hi sinh hầu hết, chỉ còn đồng chí Trung đội trưởng (của Đại đội 1, Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 4) và anh Dũng (Đại đội trưởng Đại đội đặc công U1).
Đại đội đặc công Sư đoàn 5 được đội biệt động U.1 dẫn đường, tiến công vào phía Tây sở chỉ huy quân đoàn 3. Ta lọt vào trong một số nhưng địch tập trung quân tổ chức phản kích ác liệt, đẩy bật lực lượng ta ra khỏi vị trí chiếm được.
1 tiểu đoàn của Trung đoàn 5 (Sư đoàn 5) lọt vào trong khu vực Bộ tư lệnh dã chiến 2 của Mĩ lập tức bị chúng tung quân phản kích. Máy bay trực thăng võ trang quần đảo bắn xối xả và phóng rôckét bịt cửa mở chặn đường rút của bộ đội ta. Tiểu đoàn 2 bị hãm trong vòng vây, đánh trả quyết liệt bộ binh cơ giới địch song đơn vị bị tiêu hao nặng.
6 giờ sáng, ngày 1/2/1968, Bộ chỉ huy tiền phương thống nhất đưa Tiểu đoàn 3 Trung đoàn 5 là thê đội 2 vào chiến đấu, cử anh Nguyễn Thanh Hồng chỉ huy tiếp viện cho Tiểu đoàn 2. Nhưng xe tăng địch bịt cửa mở, Tiểu đoàn 3 không vào được khu vực bộ Tư lệnh dã chiến 1, tiếp tục bám trụ ở khu gia binh và địa hình còn cây chồi lúp xúp phía Tây Nam xa lộ Biên Hòa-Sài Gòn. Suốt ngày hôm đó, máy bay và pháo địch bắn vào đội hình tiểu đoàn, gây thương vong nặng cho ta.
Trên cơ sở tin tức nhận được từ các mũi, chiều ngày 1 tháng 2 Bộ chỉ huy tiền phương họp kiểm điểm tình hình. Ta đã đánh một số mục tiêu quan trọng, thể hiện quyết tâm chiến đấu rất cao dù thương vong nhiều...
Hợp đồng tác chiến giữa các mũi, các cánh không chặt, lực lượng võ trang ta không hạ được ty cảnh sát, dinh tỉnh trưởng...nên mũi nổi dậy của quần chúng không đều, không mạnh ở từng khu vực ven ô…
Kết quả của đợt tập kích xuân Mậu Thân ở địa bàn U1: ta loại khỏi vòng chiến đấu hơn 5000 tên địch, nhiều viên chức chánh quyền Sài Gòn và ngụy quân chạy trốn đến hơn hai tuần sau mới trở về nhiệm sở. 120 máy bay các loại bị phá hủy, 127 dãy bom đạn nổ tung trong các kho ở Long Bình. Ta giải phóng nhiều ấp, xã ở mức dộ khác nhau, phá rã nhiều cơ sở tề vệ.
Các lực lượng võ trang nhân dân U1 đánh thiệt hại nặng 1 chi khu, 1 yếu khu và giữ được từ 2 đến 3 ngày, tác động lớn đến tư tưởng quân địch, gây phấn khởi cho nhân dân toàn tỉnh.
Tổn thất của ta ở Biên Hòa không nhỏ: Sư đoàn 5 thương vong 1100 người, U1 là 500 (tổng cộng 1600 cán bộ chiến sĩ). Nếu chỉ nhìn dưới góc độ chiến tranh du kích thì dễ bi quan song nhìn ở thế toàn cục chiến lược thì khác hẳn.
Tháng 3/1968, Trung ương Cục tổ chức hội nghị kiểm điểm đợt tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân. Hội nghị do đồng chí Phạm Hùng, Bí thư Trung ương Cục, và đồng chí Hoàng Văn Thái chủ trì gồm các tướng lĩnh, Bí thư phân khu, Bí thư Tỉnh ủy, Tỉnh đội trưởng, cán bộ dân chánh... rất đông. Trung ương Cục coi thành phố Sài Gòn-Chợ Lớn là trọng điểm nên lập 5 phân khu như năm quả đấm hướng vào đó. Sài Gòn là phân khu 6 và cấp trên tăng cường cho mặt trận Biên Hòa 1 sư đoàn, đánh ở đây mới khống chế được thủ đô của chế độ Sài Gòn. Chỉ dùng 90 chiến sĩ đặc công-biệt động chúng ta đánh đòn rất hiểm, trúng những nơi nhạy cảm nhất trong hang ổ kẻ thù: tòa đại sứ Mĩ, dinh Độc lập, đài phát thanh Sài Gòn...
Báo chí, đài phát thanh và truyền hình các nước phương Tây đăng nhiều bài và ảnh, phát nhiều phóng sự truyền hình khiến đông đảo nhân dân thế giới chứng kiến những trận đánh sôi động giữa Sài Gòn. Từ ngữ "Tết" tiếng Việt đi vào ngôn ngữ chung của giới báo chí và sau này, giới nghiên cứu quốc tế…Kết quả là Biên Hòa góp phần chia lửa với toàn Miền, địch ở trong hang ổ cũng khiếp sợ...
Thắng lợi đợt 1 Xuân Mậu Thân là chiến thắng vĩ đại của quân dân ta vì làm rúng động choáng váng cả nước Mỹ. Tướng Oétmolen bị mất chức Tổng chỉ huy quân viễn chinh Mĩ. Bộ trưởng Quốc phòng Mac Namara xin từ nhiệm. Tổng thống Giônxơn phải ra lệnh ngừng ném bom miền Bắc, thôi không ra ứng cử thêm nhiệm kỳ nữa và chấp nhận cử phái đoàn ngồi vào bàn hội nghị đàm phán tại Paris. Địch bắt đầu xuống thang, chuẩn bị rút hẳn quân Mĩ và chư hầu về nước…
Thắng lợi to lớn xuân Mậu Thân 1968 tạo bước ngoặt quyết định lịch sử đối với cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước của quân dân ta, làm phá sản chiến lược chiến tranh cục bộ, mở đầu quá trình "Mỹ cút ngụy nhào". Ta đánh vào đầu não đô thị, thị trân, hậu cứ chiến lược của địch, tiêu diệt nhiều sinh lực địch, phá hủy nhiều phương tiện chiến tranh hiện đại của chúng, diệt trừ nhiều ác ôn, phát động quần chúng nổi dậy giành quyền ở nhiều nơi...
Đinh Nhài