Chiến thắng Điện Biên Phủ là thắng lợi quyết định, kết thúc vẻ vang cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược của quân và dân ta, tạo điều kiện đi đến ký kết Hiệp định Giơnevơ (ngày 21-7-1954). Chiến thắng Điện Biên Phủ là một trong những đỉnh cao chói lọi trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Chiến thắng này cũng chứng minh chân lý của thời đại rằng một dân tộc dù nhỏ bé, nếu quyết tâm, đoàn kết chiến đấu và có đường lối đúng đắn thì có thể đánh bại được bất cứ tên đế quốc sừng sỏ nào.
Trong lịch sử thế giới cận hiện đại, chiến thắng Điện Biên Phủ của nhân dân Việt Nam, gắn với số phận của nhiều dân tộc trên thế giới. Với tầm vóc vĩ đại và ý nghĩa lịch sử to lớn, hơn nửa thế kỉ qua, chiến thắng Điện Biên Phủ đã thu hút sự quan tâm nghiên cứu của các nhà quân sự, các nhà lãnh đạo, các tướng lĩnh của nhiều nước trên thế giới, kể cả các tướng lĩnh Pháp đã trực tiếp tham chiến trên chiến trường Đông Dương ở thời kỳ này. Đã có rất nhiều công trình nghiên cứu, nhiều hội thảo quốc gia và quốc tế, nhiều sách báo được công bố có liên quan đến sự kiện Điện Biên Phủ. Tất cả đều chứng minh rằng chiến thắng Điện Biên Phủ chấm dứt huyền thoại bất khả chiến bại của phương Tây, truyền cảm hứng cho các lực lượng chống đế quốc thực dân trên toàn thế giới.
Ngày 08-5-1954, tức là chỉ sau một ngày Điện Biên Phủ thất thủ Báo Pa-ri Mát đã đăng tin: Điện Biên Phủ thất thủ đến Pa-ri “qua một bức điện ngắn ngủi ba dòng lan nhanh như vệt thuốc súng”. Thủ tướng Pháp La-ni-en vội chạy đến Buốc-đông (Quốc hội) để thông báo tình hình: “…ông La-ni-en nặng nề bước lên các bậc của diễn đàn, các nghị sĩ đứng dậy trong một sự im lặng nặng nề. Chỉ riêng các nghị sĩ cộng sản và ông Đờ Săm-broong là vẫn ngồi im. Ông La-ni-en bắt đầu bằng giọng đứt quãng: “Chính phủ… vừa được tin… tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ… đã thất thủ”. Ông nói chầm chậm như thể tai họa vừa ập xuống nước Pháp - “người ta nghe tiếng nói của La-ni-en như tiếng khóc nức nở của một thiếu phụ ở chốn xa xăm nào đó”.
Vâng! Ngày 8 tháng 5 năm 1954 chính là ngày cả thế giới biết đến một dân tộc nhỏ bé mang tên Việt Nam đánh bại một cường quốc thực dân qua chiến thắng Điện Biên Phủ. Chiến thắng ấy đã đưa đến thất bại của cuộc chiến tranh Đông Dương lần thứ nhất (theo cách gọi của phương Tây) đã tạo ra cơn chấn động lớn đối với Pháp, Mỹ và nhiều nước phương Tây khác. Những nhà chính trị và quân sự của nước Đức coi thất bại của Pháp ở Điện Biên Phủ như một “Xta-lin-grat núi rừng”, và coi thất bại của quân Pháp ở Điện Biên Phủ tiêu biểu cho sự thất bại của cả phương Tây. Thực sự, “trên thế giới, việc thất thủ Điện Biên Phủ xuất hiện như một sự kiện hàng đầu trong những năm gần đây, làm cho những nước đồng minh phương Tây buồn rầu và những nước cộng sản vui mừng” như lời nhận xét trên báo Le Combat (Chiến đấu) của Pháp ra ngày 8-5-1954.
Đồng cảm và chia sẻ niềm hân hoan, tự hào với nhân dân Việt Nam, đồng chí Uy-li-am Phao-xtơ, Chủ tịch Đảng Cộng sản Mỹ đã viết trên Công nhân nhật báo, ngày 10-5-1954 như sau: “Quân đội Hồ Chí Minh phá tan được tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ là một sự kiện có ý nghĩa rất lớn. Thất bại này không những chỉ là thất bại thảm hại của riêng thực dân Pháp, một kẻ đã cố liều mạng để âm mưu xâm chiếm đất nước Đông Dương giàu đẹp mà trước hết là thất bại lớn lao của kế hoạch chiến tranh xâm lược của đế quốc Mỹ,… Thắng lợi ở Điện Biên Phủ là một sự cổ vũ vô cùng to lớn cho các lực lượng đang đấu tranh chống lại chủ nghĩa đế quốc ở các nước thuộc địa và nửa thuộc địa, đồng thời sự phát triển ở Đông Dương trong giai đoạn gần đây đã thúc đẩy và làm tăng cường phản kháng cái chính sách khống chế tàn bạo của Mỹ ở các nước tư bản khác,… Giải phóng Điện Biên Phủ là thắng lợi trọng yếu trong sự nghiệp đấu tranh cho tự do và hòa bình thế giới. Thắng lợi này là thắng lợi mà Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam đã giành được trong cuộc đấu tranh anh dũng để chống lại một kẻ địch được trang bị những vũ khí tối tân, ưu việt hơn. Đây lại một lần nữa chứng minh một cách hùng hồn rằng nhân dân thế giới sẽ không cho phép xiềng xích của phố Uôn quàng lên cổ họ”.
Báo chí các nước đã ca ngợi rất nhiều về chiến thắng Điện Biên Phủ. Báo Sao đỏ của Liên Xô đã viết: “Việc giải phóng tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ đã chứng tỏ sức mạnh của quân đội nhân dân Việt Nam và ý chí không gì lay chuyển nổi của nhân dân Việt Nam kiên quyết bảo vệ nền độc lập, tự do của mình”.
Trong lần đến thăm Việt Nam, chủ tịch Cu Ba Phi-đen Ca-xtơ-rô đã nói: “Từ trước đến nay chưa từng có một cuộc chiến tranh nào mà nước nhỏ, nền kinh tế lạc hậu như Việt Nam mà vẫn đánh thắng Pháp và Mỹ. Đó là vô song. Trên thế giới chưa từng có. Trong lịch sử chưa từng thấy’’. Sau này, trong cuộc mít tinh kỷ niệm 10 năm chiến thắng Điện Biên Phủ ở La-ha-ba-na, đại diện Bộ Tổng tham mưu quân đội Cuba đã nói: “Điện Biên Phủ và Hi-rôn là những dòng chữ ghi đậm trên mồ chủ nghĩa đế quốc”. Và trong kỉ niệm 15 năm ngày thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa cũng nhận định: “Điện Biên Phủ là nơi mà 80 năm cướp bóc của bọn thực dân đã bị kết liệu một cách đáng đời, nơi đó đánh dấu một chặng đường mới trên con đường giải phóng của các dân tộc châu Á, châu Phi, châu Mỹ”.
Không chỉ vậy, nhân dân Ba Lan đã hết lời ca ngợi: “Điện Biên Phủ tượng trưng cho sự nghiệp anh hùng của nhân dân Việt Nam. Ở đây, nhân dân Việt Nam đã đánh cho bọn thực dân Pháp và bọn đế quốc giúp đỡ một đòn chí mạng…”.
Trong khi đó, tờ Nhân dân nhật báo của Trung Quốc nêu rõ: “Nhân dân Việt Nam đã đạt được thêm những thắng lợi vĩ đại và đã chứng tở sức mạnh của mình trong cuộc chiến đấu chính nghĩa chống đế quốc xâm lược. Việc giải phóng Điện Biên Phủ một lần nữa làm cho thế giới thấy rằng nhân dân Việt Nam đã vùng dậy và không có lực lượng nào khuất phục nổi… ”.
Nhân dân các nước thuộc địa, nửa thuộc địa ở khắp các châu lục đã đón nhận sự kiện Điện Biên Phủ như là thắng lợi của chính mình. Điện Biên Phủ và cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Việt Nam là bài học kinh nghiệm quý và là sự cổ vũ to lớn đối với cuộc đấu tranh giành tự do, độc lập cho dân tộc. Trong dịp sang thăm Việt Nam năm 1960, Trưởng đoàn đại biểu quân đội Angiêri đã nói: “Chiến thắng Điện Biên Phủ đã làm cho các dân tộc thuộc địa ngẩng cao đầu”. Sau Chiến thắng Điện Biên Phủ của Việt Nam, Angiêri và rất nhiều nước thuộc địa của Pháp đã thấy được kinh nghiệm, khả năng có thể giành độc lập bằng đấu tranh vũ trang và quyết định tiến hành con đường giải phóng dân tộc. Các nước thuộc địa của Pháp ở Châu Phi Marốc, Tuynidi, Ghinê, Mali, Mađagaxca, Camơrun,… đã nổi dậy mạnh mẽ buộc thực dân Pháp phải trao trả nền độc lập, tự do cho các nước này.
Nhân dân các nước Mĩ Latinh coi chiến thắng Điện Biên Phủ như là “ánh đèn pha chiếu rọi”, là “kim chỉ nam hành động”. Nhà thơ yêu nước của quốc đảo Ha-i-ti Rơ-nê Đê-pê-xtơ-rơ đánh giá: “Chiến thắng Điện Biên Phủ có một tầm quan trọng trong lịch sử quốc tế và đã mở ra một giai đoạn mới trong cuộc đấu tranh anh hùng của các dân tộc thuộc địa nhằm tự giải phóng khỏi ách chủ nghĩa đế quốc Anh, Pháp, Bỉ và Mỹ. Tinh thần Điện Biên Phủ ngày nay là ánh đèn pha chiếu rọi cho hàng triệu người bị áp bức trên toàn thế giới,…”.
Những người cộng sản Ấn Độ cho rằng: Chiến thắng Điện Biên Phủ là nguồn cổ vũ lớn lao, làm cho nhân dân Ấn Độ thêm tin tưởng vào tương lai. Với nhân dân Campuchia, Mặt trận Dân tộc Thống nhất Khmer đã có điện gửi các cán bộ và chiến sĩ Việt Nam tại mặt trận Điện Biên Phủ, nhấn mạnh: “Nhân dân Khmer chúng tôi rất phấn khởi được biết tin thắng lợi liên tiếp của các anh em tại mặt trận Điện Biên Phủ. Nhân dân Khmer chúng tôi đang theo dõi từng giờ, từng phút với lòng tin tưởng chắc chắn vào thắng lợi cuối cùng của các anh em. Thắng lợi của các anh em ở mặt trận Điện Biên Phủ chẳng những đã tiêu diệt một số quan trọng sinh lực của địch mà còn ảnh hưởng rất lớn đến chiến trường Khmer chúng tôi nữa,…”
Báo Lao động Tân văn, cơ quan trung ương của Đảng Lao động Triều Tiên, ngày 7-5-1961 viết: “Chiến thắng Điện Biên Phủ không những chỉ là chiến thắng của nhân dân Việt Nam mà còn là chiến thắng chung của tất cả các dân tộc bị áp bức, bị bóc lột đang đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và chủ nghĩa thực dân, giành độc lập và tự do”.
Cách nay đã 65 năm trôi qua, nhưng âm vang của chiến thắng Điện Biên Phủ vẫn còn vang mãi và luôn được bạn bè quốc tế ca ngợi như biểu tượng của hòa bình, độc lập tự do cho dân tộc Việt Nam. Đúng như lời chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Điện Biên Phủ là cột mốc bằng vàng trong lịch sử dân tộc, đánh dấu nơi chủ nghĩa thực dân lăn xuống dốc và tan rã, khởi đầu quá trình phi thực dân hóa trên phạm vi toàn thế giới”. Thế hệ trẻ chúng ta sẽ luôn cố gắng học hỏi, rèn luyện về phẩm chất đạo đức, gìn giữ và phát huy truyền thống quý báu tốt đẹp của cha ông để lại. Luôn hăng say lao động thật tốt để góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp hơn nữa, có thể sánh vai với các cường quốc trên thế giới.
Tài liệu tham khảo
1. Chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ năm 1954: Giảng dạy và học tập trong nhà trường phổ thông/ Nguyễn Quỳnh Côi chủ biên ; Nguyễn Thị Bích, Nguyễn Thị Thế Bình, Nguyễn Mạnh Hưởng. - H. : Đại học sư phạm , 2014. - 219 tr. ; 24 cm.
2. Chiến dịch Điện Biên Phủ toàn thắng và dưới góc nhìn của người nước ngoài / Nguyễn Hòa, ... sưu tầm, tuyển chọn và biên soạn. - H. : Thời đại , 2013. - 431 tr ; 27 cm.
3. Chiến thắng Điện Biên Phủ những dấu ấn lịch sử / Nguyễn Đức Hoa, Quang Minh, Tiến Phát, Tiến Đạt,... tuyển chọn và biên soạn. - H. : Văn hóa dân tộc , 2016. - 388 tr. ; 27 cm.
Đào Thanh
