Trong lịch sử oanh liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta ở thế kỷ 20, cuộc Tổng tiến công và nổi dậy Xuân Mậu Thân 1968 là một mốc son chói lọi, đánh dấu bước ngoặt lớn của cuộc trường chinh vĩ đại. Đây là cuộc tiến công chiến lược quy mô rộng lớn nhất, cường độ mãnh liệt nhất, đều khắp trong toàn miền Nam kể từ khi bắt đầu cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước. Nó đã làm cho cả nước Mỹ rung động, lan rộng ra cả thế giới, làm cho chiến lược “chiến tranh cục bộ” của Mỹ bị phá sản, làm lung lay ý chí xâm lược của giới cầm quyền Mỹ, buộc chúng phải xuống thang chiến tranh, chấp nhận ngồi lại bàn đàm phán tại Paris, mở ra khả năng cho ta thực hiện chiến lược “Đánh cho Mỹ cút” đưa cuộc kháng chiến chuyển sang mục tiêu “đánh cho ngụy nhào”, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Cuộc tổng tiến công oanh liệt đó là kết tinh sức mạnh của các lực lượng chính trị, vũ trang và các tầng lớp nhân dân miền Nam, trong đó nổi bật lên vai trò và những đóng góp to lớn của phụ nữ miền Nam. Các chị không chỉ tham gia công tác chuẩn bị cho chiến dịch, binh địch vận, là nòng cốt trong các phong trào đấu tranh chính trị mà còn trực tiếp chiến đấu, phục vụ chiến đấu, góp phần làm suy yếu lực lượng địch về mọi mặt, phát triển và tăng cường sức mạnh cho quân đội.
Ngay từ giữa năm 1967, dưới sự chỉ đạo của Trung ương Cục miền Nam, chị em toàn miền hăng hái tham gia công tác chuẩn bị cho cuộc nổi dậy. Khắp các tỉnh, thành phố, thị xã, các Hội Phụ nữ đã phát huy vai trò của mình trong việc vận động chị em và các tầng lớp nhân dân tích cực tham gia đi dân công, tăng gia sản xuất, quyên góp, tìm vị trí làm kho; vận chuyển, cất giấu lương thực, vũ khí, thuốc men; xây dựng lực lượng chính trị, đấu tranh chính trị; tham gia du kích. Ở Bình Dương, cùng với nam dân công, chị em phụ nữ các xã Phú Hòa, Hòa Lợi, Bình Mỹ, Thới Hòa, Lai Hưng, Long Nguyên, Thanh An… với hàng trăm xe đò, xe đạp thồ, gồng gánh vận chuyển hàng từ các căn cứ hậu cần đến các vị trí tập kết của lực lượng vũ trang, dọc theo các hướng tiến quân. Nhờ đó, đến tháng 1 – 1968, Phân khu 5 đã chuẩn bị được 1.500 tấn lương thực, 750 tấn vũ khí, đạn dược, bố trí thành nhiều kho để phục vụ bộ đội chiến đấu. Nữ thanh niên Thủ Dầu Một dũng cảm xung phong vào các đơn vị “Bình Giã chiến thắng”, “Phú Lợi căm thù” phục vụ các đơn vị chiến đấu từ tuyến trước đến tuyến sau. Để phục vụ bộ đội giải phóng ăn no, đánh thắng, khoảng 7.000 chị em tỉnh Trà Vinh ngày đêm liên tục xay, giã hàng ngàn giạ lúa cung cấp cho bộ đội. Nữ thanh niên xung phong Đoàn Thị Liên (Cà Mau) không sợ hy sinh, tham gia 12 trận chiến đấu bên cạnh Sư đoàn 9 ở Phước Long, Đồng Xoài, Nhà Đỏ, Bông Trang, Bàu Bàng, Lai Khê, Lộc Ninh, Cần Đâm, Cần Lê,… Liên đội I thanh niên xung phong của Khu đoàn Khu 9 có 462 đồng chí nữ, suốt 29 đêm đầu năm 1968 đã thay nhau vận chuyển hàng trăm tấn vũ khí, thuốc men, lương thực phục vụ bộ đội chiến đấu. Ở các vùng tranh chấp, vùng ven, mặc cho bom đạn bắn phá, chị em vẫn tìm mọi cách tăng gia, sản xuất, cung cấp lương thực, thực phẩm cho bộ đội. Ở các thành phố, thị xã và các cùng nông thôn, các chị còn đảm nhiệm vai trò vận động, tổ chức lực lượng quần chúng để phối hợp với lực lượng vũ trang nổi dậy đấu tranh giành quyền làm chủ. Nhiều chị tham gia dân quân du kích, biệt động trong các đô thị và đã trở thành những người chỉ huy dũng cảm tài ba. Ngày 31 – 1 – 1968, cùng với du kích Châu Thành, các mẹ, các chị vùng ngoại ô thị xã Thủ Dầu Một và nhân dân địa phương nổi dậy bao vây, bức rút bốt Nhà Hơi, tua úp Nồi, tập kích đồn Biến Thế, Cây Điệp, Bưng Cầu, cây Dầu Đôi, Phú Hữu, tua Ngã Tư Sở Sao, … giải phóng vùng ngoại ô thị xã. Tại Lái Thiêu, chị em vận động người nhà binh sĩ địch đấu tranh kịch liệt chống địch càn quét và bắn phi pháo bừa bãi. Ở nhiều địa phương, lực lượng phụ nữ tích cực tham gia xây dựng các lõm chính trị, nút giao liên, những điểm ém quân, cất giấu vũ khí, lương thực, tổ chức may cờ, in truyền đơn, dán khẩu hiệu. Các chị cũng đóng vai trò chính trong các tổ cứu thương, tải đạn, chăm sóc thương binh, tiếp tế, thông tin liên lạc.
Tại mặt trận Tây Nam Bộ, các chị em phụ nữ ở Mỹ Tho, Tiền Giang, Bến Tre, Đồng Tháp cùng hàng ngàn quần chúng nhân dân tiên tục phục vụ chiến đấu trong 30 ngày đầu của cuộc nổi dậy. Các chị thay nhau tải đạn, tải lương, tải thương, đào công sự, xây chướng ngại vật. Tháng 2 – 1968, chị em chiến sĩ giao liên Rạch Giá tham gia đánh sập cầu Quằng, cầu Rạch Chanh, cầu Đúc,… Các chị Nguyễn Thị Thu, Nguyễn Thị Nhơn, Dương Thị Nghệ, mẹ Lâm Thị Chi,… là tấm gương kiên cường trong những trận chiến đấu đó. Đội biệt động nữ Bạc Liêu dũng cảm dẫn đường bộ đội dưới làn bom đạn của kẻ thù. Cũng tại đây, các chị, các cô trong đội phục vụ chiến trường đã chung sức chuyển thương binh ra vùng an toàn; tổ chức, vận động đồng bào chôn cất những anh em không qua khỏi một cách chu đáo. Trong vùng giải phóng, các mẹ, các chị tích cực vận động nhân dân ủng hộ lương thực, thực phẩm để tiếp tế cho mặt trận.
Trong đợt tiến công và nổi dậy lần 2, tại mặt trận Sài Gòn – Gia Định, cùng với tấn công quân sự, Hội Phụ nữ cùng nhiều chị em trong các tổ chức Đoàn thanh niên, Hoa vận, Tuyên huấn tích cực tham gia diệt ác, phá kìm, treo cờ Mặt trận dân tộc Giải phóng, rải truyền đơn, xé cờ ba sọc, tờ khai gia đình. Các nhà báo nữ đưa tin chiến sự trên báo công khai, góp phần cổ động phong trào. Đội biệt động nam nữ mang tên “Tiểu đoàn Lê Thị Riêng” ém quân và chiến đấu quyết liệt ở khu vực quận 1. Nhóm trung tâm gồm 13 nam, nữ do chị Sáu Xuân và Lê Thị Hồng Quân chỉ huy, ém quân ở hẻm 83 Đề Thám, đánh địch hơn một nữa ngày. Phần lớn các anh chị hy sinh và bị bắt, trong đó có chị Lê Thị Hồng Quân. Tại quận 1, quận 2, các chị nữ tự vệ cùng với các nam tự vệ tham gia truy lùng, diệt ác, chiến đấu với bộ binh, xe tăng của quân đội Sài Gòn nhiều ngày tại khu vực Cô Giang, Cô Bắc, Đề Thám,….
Trong công tác binh vận, chị em được giao nhiệm vụ vận động người thân, xây dựng nội tuyến, kêu gọi binh sĩ bỏ súng về nhà, giúp binh sĩ ổn định cuộc sống sau khi bỏ ngũ. Trong cả 3 đợt tấn công, chị em đã vận động được nhiều binh sĩ bỏ súng. Má Tư Nhâm ở Đồng Nai vận động được hàng chục binh sĩ mang súng về với nhân dân. Nhiều chị tham gia làm nội ứng cho bộ đội diệt đồn, tập kích sân bay, đốt kho xăng. Vừa vận động binh sĩ bỏ súng, các chị vừa tung tin làm rối loạn tinh thần quân địch. Với công tác binh vận, các chị đã góp phần làm suy yếu lực lượng quân đội Sài Gòn.
Bên cạnh các hoạt động trên, chị em còn hăng hái tham gia đấu tranh chính trị, trở thành nòng cốt trong phong trào khắp các đô thị miền Nam. Ngày 22 – 1 – 1968, tại Trường tiểu học Hùng Vương, Liên hiệp giáo chức và phụ huynh học sinh Sài gòn, trong đó có nhiều phụ nữ đã tổ chức “Cây gậy mùa Xuân Mậu Thân” thu hút hơn 7.000 người tham gia. Các chị cùng với các thành viên trong tổ chức đã hướng dẫn học sinh treo bản đồ to hình nước Việt Nam thống nhất, bất chấp quy định của chính quyền Sài Gòn chỉ được treo bản đồ miền Nam Việt Nam. Cũng trong thời gian này, nhiều chị em trực tiếp tham gia tiến công Đài Phát thanh Sài gòn, tham gia các đội biệt động tấn công nhiều mục tiêu quan trọng của địch trong thành phố.
Ban Phụ vận thành phố Sài Gòn còn có vai trò to lớn trong việc thành lập, chỉ đạo các tổ chức yêu nước đẩy mạnh đấu trang đòi dân sinh dân chủ, đòi hòa bình. Hội Bảo vệ nhân phẩm và quyền lợi phụ nữ đã tích cực tổ chức cứu trợ nạn nhân chiến tranh, giúp đở đồng bào bị nạn, giáo dục quần chúng đoàn kết, xây dựng lực lượng, sẵn sàng tổ chức chị em đấu tranh khi cần thiết. Nhiều thành viên trong Hội đã trở thành nòng cốt cho Hội phụ nữ Việt Nam như cụ Phan Đình Đàn, bà Đặng Thị Ngọc, Kiều Thị Thịnh,… Đoàn nữ Phật tử Giáo chức – thành viên khối Phật tử Ấn Quang, do bà Dư làm Đoàn trưởng, với tờ nội san Bút Nghiên đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh cho các thành viên và các tầng lớp nhân dân miền Nam. Các chị em trong Hội bảo vệ nhân phẩm và quyền lợi phụ nữ cùng các đoàn Nữ Phật tử Long Hoa, Nữ Phật tử Việt Nam đẩy mạnh tuyên truyền, vận động chị em và nhân dân đấu tranh đòi hòa bình.
Tấn công quân sự của lực lượng vũ trang và những đóng góp của chị em phụ nữ, của các tầng lớp nhân dân miền Nam, sau 3 đợt Tổng tiến công và nổi dậy, quân ta giành thắng lợi to lớn: loại khỏi vòng chiến đấu hàng trăm nghìn tên địch; tiêu diệt, đánh thiệt hại nặng 1 lữ đoàn, 7 trung đoàn, chiến đấu, tiểu đoàn bộ binh; 18 chi đoàn xe thiết giáp, phá hỏng, phá hủy hàng nghìn xe quân sự, tàu xuống chiến đấu; tiêu diệt, bức hàng, bức rút nhiều đồn bốt, chi khu; phá 1.200 ấp chiến lược, vùng kiếm soát của địch ở nông thôn tan rã từng mảng lớn; địch chỉ còn kiểm soát 1.140 ấp sát các đô thị và dọc các đường giao thông lớn.
Những đóng góp to lớn của chị em phụ nữ miền Nam trong cuộc Tổng tiên công và nổi dậy Xuân 1968 đã cổ vũ mạnh mẽ ý chí tiến công tiêu diệt đế quốc Mỹ và chính quyền Sài Gòn của các tầng lớp nhân dân, góp phần đưa cách mạng miền Nam tiến lên giành thắng lợi. Những đóng góp to lớn đó khẳng định nghệ thuật phát huy vai trò, sức mạnh của quần chúng nhân dân nói chung và của phụ nữ nói riêng trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước của dân tộc ta.
_Thanh Vân_