Những Nhà Giáo Tiêu Biểu Việt Nam

Người ta cho rằng nhờ cuốn sách giáo khoa này mà một lớp người thời ấy đã biết yêu, biết trân trọng những vốn liếng văn học của dân tộc. Chúng ta phải biết rằng, thời bấy giờ sách viết về văn học Việt Nam rất ít vì vậy sự ra đời của cuốn sách này đã thực sự có ý nghĩa. Đây là lần đầu tiên trong việc biên soạn sách giáo khoa mới có một cuốn sách biên soạn công phu đến như thế. Ít lâu sau, Dương Quảng Hàm lại tiếp tục cho công bố cuốn sách giáo khoa “Việt văn giáo khoa thư” dùng cho học sinh Trung học. Người ta đánh giá rằng cuốn sách này cũng là một cuốn sách giáo khoa khuôn mẫu. Và với cả hai cuốn sách trên, Dương Quảng Hàm xứng đáng là thầy của cả nước, là người có học trò ở khắp thiên hạ.

Năm 1941 ông cho xuất bản cuốn “Văn học văn học sử yếu” và năm 1942 thì cuốn “Văn học thi văn hợp tuyển” cũng ra đời. Với hai cuốn sách này, có thể khẳng định rằng Dương Quảng Hàm đã đạt tới vị trí cao nhất trong giáo giới cũng như trong giới nghiên cứu. Cuốn “Việt Nam văn học sử yếu” - cuốn văn học sử đầu tiên của nước ta gồm có 45 chương trình bày những đặc điểm cơ bản nhất của văn học sử Việt Nam. Sách được trình bày rất rõ ràng và nhấn mạnh được những điểm cần lưu ý. Dương Quảng Hàm đã vận dụng phương pháp so sánh một cách linh hoạt để cho người đọc thấy được nguồn gốc của văn chương, thấy được mối quan hệ văn chương và văn hoá Việt Nam. Qua cuốn sách này, lần đầu tiên người ta được nhìn nhận cách phân chia các thời kỳ văn học một cách mạch lạc. Dương Quảng Hàm cũng là người đầu tiên đưa ra cách phân biệt các khuynh hướng văn học, các nhóm tác giả cùng phong cách. Cuốn “Việt Nam văn học sử yếu” có rất nhiều sử liệu, sự kiện đã được chọn lọc nghiêm túc nhất là các số liệu về tiểu sử của các tác giả. Những người đi sau đều phải công nhận đây là cuốn sách rất kỳ công trước hết là với tư cách công trình nghiên cứu. Nếu nhìn nhận cuốn “Việt Nam văn học sử yếu” từ góc độ sách giáo khoa thì thấy đây cũng xứng đáng là một giáo trình rất nghiêm túc. Cuốn sách này có thể so sánh được với những cuốn sách lịch sử, văn học của Pháp. Với các sinh viên, học sinh và những người chuyên về bộ môn văn học thì đây là một cuốn sách giáo khoa mẫu mực. Tài liệu được sắp xếp gọn gàng, được giới thiệu, phân tích khá tỉ mỉ. Đặc biệt Dương Quảng Hàm không hề đem ý cá nhân để bình luận và cũng không dựa vào dư luận bình thường để đánh giá. Ông chỉ chú ý đến việc đảm bảo đúng các tri thức khoa học mà không biến cuốn sách thành một phương tiện truyền bá tư tưởng chủ quan. Suốt mấy trăm trang sách, Dương Quảng Hàm không hề đi chệch hướng. Đó là điều rất đáng quý và cũng là một điểm nữa để khẳng định thêm tư cách thầy giáo của ông. Ngoài các kiến thức chuyên môn, ông còn chú ý đề cập đến những tư liệu bổ cứu để làm phong phú thêm cho cuốn sách. Chắc chắn rằng trong lúc này có rất nhiều người còn có thể học tập được ở thầy Dương Quảng Hàm. Ngày 14 tháng 7 năm 1993 nhân kỷ niệm 95 năm ngày sinh của ông, Bộ giáo dục và Đào tạo, Trung tâm Khoa học và nhân văn quốc gia, Viện khoa học giáo dục, Viện Văn học đã tổ chức một cuộc hội thảo về ông. Sự khẳng định, sự tôn vinh Dương Quảng Hàm với tư cách là nhà giáo, nhà nghiên cứu là điều rất cần thiết và rất có ý nghĩa.

                                                                                                                 Nguyễn Xuân