Lấy thân mình… mở đường!
Năm 1968, sau chiến dịch Mậu Thân, trên toàn chiến trường, quân ta đang giành thế áp đảo. Hàng ngàn chiến sĩ bộ đội ta từ miền Bác hành quân vào nam đã tập kết đầy đủ ở bờ Bắc sông Bến Hải. Cấp trên chỉ đạo: Phải nhanh chóng đánh sập hàng rào Macnamara ở căn cứ Cồn Tiên Dốc Miếu để mở đường vào giải phóng Quảng Trị... Nhưng lúc đó nhiều ngả đường đã bị địch phong tỏa. Duy chỉ bến đò B (Tùng Luật, Vĩnh Giang, Vĩnh Linh) là cửa duy nhất có thể mở đường đưa bộ đội vượt sông. Tuy nhiên, quãng sông Bến Hải, từ Cửa Tùng đến cầu Hiền Lương đã bị quân Mỹ nguỵ rải dày đặc bom từ trường và mìn hẹn giờ. Và năm 1968 đã có không ít chuyến đò chở bộ đội vượt sông bị tổn thất vì dính bom từ trường trên sông!
Tại thời điểm đó, ông Nguyễn Văn Đồng và Lê Văn Trọng đều là hai chàng trai trẻ nằm trong lực lượng dân quân du kích trực chiến tại bến đò B. Chứng kiến những người bạn là đồng chí, đồng đội của mình ra đi không trở về, lòng hai ông như quặn thắt.
“Mình chết thì chết, nhất định không được để bộ đội thương vong khi qua sông. Bằng mọi giá, phải đưa bộ đội vượt sông an toàn, có đủ lực lượng chi viện cho chiến trường thì mới mong đánh thắng địch; nhân dân hai bờ Nam - Bắc mới mong có ngày được đoàn tụ” - ông Đồng nhủ thầm. Đến tối, khi cuộc họp khẩn của toàn bộ lực lượng dân quân du kích tham gia trực chiến tại bến đò được triệu tập, xã đội trưởng Nguyên Văn Bân phân tích tình thế… Hai chiến sĩ trẻ cùng lúc đứng vụt dậy... xung phong mang thân đi “mở đường máu” – phá bom của địch rải trên sông. Ngay đêm đó, tại bến đò B, đồng đội, đồng chí đã tổ chức luôn một lễ truy điệu sống cho hai anh. Nghi thức trong lễ truy điệu này không khác lễ truy điệu những đồng đội đã hy sinh trước đó. Chỉ khác, đằng sau bát nhang nghi ngút khói là nhịp đập của hai trái tim trẻ tuổi đang sôi sục ý chí “cảm tử cho Tổ quốc quyết sinh”.
Món quà động viên cuối cùng của đơn vị dành cho hai chiến sĩ trẻ là hai… điếu thuốc lá Điện Biên ướt nhèm. Đêm ấy, trong một căn hầm tại bến đò B, người ta thấy hai đốm lửa lập lòe lóe lên cùng với nụ cười rạng ngời đầy kiêu hãnh của hai người con Bến Hải Cửa Tùng sắp đi vào cửa tử để mở đường vận chuyển an toàn cho con đường giải phóng!
“Cảm tử” cho ngày thống nhất
Điếu thuốc tàn… “Lúc ấy, tui đã vắt lên mình 15 quả mìn chống tăng được bọc trong vỏ sắt nhảy phắt lên chiếc đò. Phía trước, ông Trọng cũng đã sẵn sàng lướt mái chèo. Chúng tôi từ từ chèo thuyền từ bên Bắc sông Bến Hải (bến đò B) lướt sang bờ Nam...”. Sau lưng, hàng trăm đồng chí của họ thấp thỏm dõi theo cúi đầu mặc niệm tiễn đồng đội “đi” - ông Đồng nhớ lại.
“Bọn tui đi chuyến này là coi như mang thân đi.. rà bom. Vì như đặc tính của bom từ trường thì chỉ cần “ngửi” thấy hơi kim loại ở gần là nổ ngay. Không có quả bom nào nổ cũng tốt. Mà bom nổ thì càng… tốt hơn vì bộ đội ta sang sông sẽ an toàn” – ông Trọng vô tư kể.
- Lúc đó, hai ông không nghĩ đến vợ con hay người thân của mình sao?
- Có chứ? Đã có lúc, trong tâm trí tui hiện lên cảnh người vợ cùng bốn đứa con nheo nhóc đang đi sơ tán ở tận Hà Tĩnh, nhưng tui gạt ngay đi: “Nếu phải lựa chọn giữa gia đình và Tổ quốc thì mình phải chọn Tổ quốc trước tiên. Tó quốc trên hết. Tổ quốc còn thì gia đình còn, mà Tổ quốc mất thì gia đình cũng mất” - ông Trọng lại khẳng định.
Hai người lính cảm tử ôm mìn lướt qua lượt lại trên dòng Bến Hải đúng hơn một tiếng đồng hồ. “Cứ mỗi vòng thấy anh em tui quay thuyền lui là ai cũng thở hắt ra nhẹ nhõm. Rồi lại hít vào một hơi thật dài để... nín thở tiếp. Đến chuyến cuối cùng, một trục trặc nhỏ làm tất cả đều thót tim. Quả mìn đeo trên người bỗng nhiên bung dây lăn cả ra sàn thuyền. Mọi người trên bờ đã nhắm mắt lại. Nhưng may thay, quả mìn đã được tui kịp thời khóa chốt trước đó” - ông Đồng kể.
Ngay đêm đó, hàng ngàn chiến sĩ bộ đội ta cùng nhiều lương thực vũ khí, đạn dược được chuyển an toàn vào trận địa chuẩn bị cho trận đánh căn cứ Cồn Tiên Dốc Miếu. Cũng từ việc mở thông được cửa tử ở bến đò B này, mà chỉ trong một thời gian ngắn, phần lớn địa giới tỉnh Quảng Trị được giải phóng. Đôi bờ Bắc Nam giới tuyến đã quy về một mối. Còn hai ông, sau khi hoàn thành nhiệm vụ lại lặng lẽ tiếp tục tham gia chiến đấu…!
Trong những năm gần đây, nhà nước ta đã có chủ trương làm chế độ chính sách cho các trường hợp có thành tích trong kháng chiến nhưng chưa được công nhận. Hai ông cũng nằm trong số này. Tuy nhiên hơn 11 năm qua, hồ sơ của họ vẫn… đợi ngày giải quyết (?).