Trong buổi ban đầu mới giành được chính quyền cách mạng, nền kinh tế kiệt quệ, thiên tai cùng nạn đói hoành hành, cả thù trong lẫn giặc ngoài câu kết hòng tiêu diệt cách mạng, đất nước ta lúc đó như "ngàn cân treo sợi tóc". Tuy bận trăm công nghìn việc, nhưng Bác vẫn dành cho việc học hành của các cháu thiếu nhi sự chăm sóc đặc biệt.
Nhân ngày khai trường đầu tiên của nước Việt Nam mới, Bác đã có thư cho học sinh. Trong thư, Bác nhấn mạnh, ngày khai trường đầu tiên là ngày hết thảy vui mừng vì sau mấy tháng trời nghỉ học, sau bao nhiêu chuyển biến khác thường, các em đã gặp lại thầy, gặp lại bạn, nhưng sung sướng hơn là "Từ giờ phút này giở đi các em bắt đầu nhận một nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam".
Nền giáo dục hoàn toàn Việt Nam mà Bác căn dặn ở đây là nền giáo dục của nước Việt Nam độc lập, nền giáo dục sẽ đào tạo các em trở thành người công dân hữu ích cho nước Việt Nam, nền giáo dục phát triển hoàn toàn những năng lực sẵn có của các em. Sở dĩ các em được hưởng cái may mắn đó là nhờ biết đồng bào đã hy sinh, không tiếc thân, tiếc của để giành độc lập cho nước nhà. Do vậy, Bác khuyên các em: "Phải làm thế nào để đền bù lại công lao của người khác".
Ðể làm việc đó, Bác nhắc nhở trong năm học mới, các em phải: "Cố gắng, siêng năng học tập, ngoan ngoãn, nghe thầy, yêu bạn" để khi lớn lên góp phần xây dựng lại cơ đồ mà tổ tiên để lại, theo kịp với các nước trên toàn cầu. Bác đặc biệt nhấn mạnh: "Non sông Việt Nam có trở nên tươi đẹp hay không, dân tộc Việt Nam có bước tới đài vinh quang để sánh vai với các cường quốc năm châu được hay không, chính là nhờ một phần lớn ở công học tập của các em".
Những lời Bác dạy quả là di sản vô cùng quý báu, mở đầu cho "sự nghiệp trồng người" của đất nước ta.