Chủ tịch Hồ Chí Minh sinh ngày 19/5/1890, tuổi Canh Dần. Ít người được biết Bác Hồ của chúng ta đã có một chuyến đi rất bí mật qua Trung quốc, sang Liên Xô đúng vào những ngày Tết Nguyên Đán năm Canh Dần - 1950, khi Bác vừa tròn 60 tuổi.
Sáng ngày 29-12-1949, đích thân Bộ trưởng Bộ Tài chính Lê Văn Hiến trao cho đồng chí Trần Đăng Ninh (thành viên trong đoàn tháp tùng Bác) 50 đồng tiền vàng để làm quà tặng cho bạn, với ý nghĩa đây là đồng tiền Việt Nam đầu tiên được ta đúc sau khi thành lập Chính phủ nước Việt Nam dân chủ cộng hòa. Chiều hôm đó đoàn lên đường. Hành trình có nhiều ngày đi bộ gian nan. Bác cùng đoàn công tác gồm đồng chí Trần Đăng Ninh, bác sĩ Chánh, cận vệ Nhất khởi hành từ phủ Chủ tịch, ở châu Tự Do (Tuyên Quang) nhằm hướng bắc thăng tiến. Từ Trùng Khánh (Cao Bằng) sang Thủy Khẩu (Vân Nam - Trung Quốc) khoảng 40 km. Bác cùng đoàn tùy tùng phải xuống ngựa đi bộ. Đoạn đường này không dài nhưng rất khó đi và nguy hiểm vì thời điểm dó Trung Quốc mới được giải phóng. Tưởng Giới Thạch đã chạy ra đảo Đài Loan nhưng còn những nhóm nhỏ tàn quân biến thành thổ phỉ. Tới Long Châu. Bác Hồ bắt được liên lạc với Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc. Mao Chủ tịch phái người và xe đón đoàn về Nam Ninh, nghỉ ở đó hai ngày rồi lên xe lửa, đi Bắc Kinh. Bác dừng chân và làm việc ở Bắc Kinh hơn một tuần. Ngày 1/2/1950 Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc làm Lễ kỷ niệm 20 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Hôm đó Bác Hồ quyết định để bác sĩ Chánh và cận vệ Nhất về nước. Ngày 3/2 Bác cùng đồng chí Trấn Đăng Ninh áp xe lửa liên vận đi Mát -xcơ-va.
Ngày 16-2-1950, ngày 30 Tết Việt Nam, Xta-lin mở đại tiệc tại diện Kremli để mừng Hiệp ước hữu nghị tương trợ Xô - Trung vừa được ký, cũng là để chúc mừng năm mới nhân dịp Tết cổ truyền của các dân tộc hai nước Trung Quốc và Việt Nam. Xtalin ngồi bên Chủ tịch Mao Trạch Đông và Chủ tịch Hồ Chi Minh.
Trong bầu không khí đồng chí, anh em thắm thiết, Bác Hồ nói với Stalin:
- Thưa đồng chí Stalin, tôi xin đề nghị đồng chí! Xtalin cười, đáp :
- Sao đồng chí lại đề nghị tôi! Đồng chí là Chủ tịch Việt Nam, tôi là Chủ tịch Lên Xô, chúng ta trao đổi.
Bác Hồ nửa đùa nửa thật:
- Đồng chí đã ký với đồng chí Mao Trạch Đông Hiệp ước Xô-Trung, vậy nhân dịp này chúng ta cùng ký Hiệp Xô - Việt
- Xtalin biết Người hay hài hước nên cười vui và nói:
- Nhưng đồng chí Hồ ơi! Đồng chí sang thăm chúng tôi lần này là chuyến đi bí mật. Vì vậy mà tôi và đồng chí chưa thể ký một hiệp ước. Tuy nhiên, chúng ta có thể "ký" với nhau một bản "khẩu ước" ngay tại đây, trước sự chứng kiến của các quan khách và bạn bè, rằng ...
Bác Hồ tiếp ngay lời Xtalin :
- Lên Xô với mọi khả năng của mình ủng hộ Việt Nam chiến thắng thực dân Pháp. Việt Nam sẽ độc lập.
Phòng tiệc vang lên tiếng vỗ tay và tiếng reo: hu-ra, chứng kiến bản "khẩu ước'' của hai lãnh tụ.
8 giờ tối ngày 11/3/1950 (tức 23 tháng giêng năm Canh Dần) Bác cùng đồng chí Trần Đăng Ninh rời Mát-xcơ-va về Bắc Kinh. Giữa tháng 4, Người về tới Tuyên Quang. Ngày 16/9 năm đó, chiến dịch Biên giới mở màn từ Đông Khê (Cao Bằng).
Một chuyến đi gian khổ và bí mật từ Á sang Âu giữa Tết cổ truyền của dân tộc - Tết Canh Dần cách đây 60 năm. Chuyến đi lịch sử ấy của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã thành công cả hai mặt chính trị và ngoại giao, đặt nền móng cho việc thiết lập quan hệ ngoại giao chính thức giữa việt Nam với Liên Xô, Trung Quốc và các nước XHCN khác sau này.
QUỲNH LIÊN
Doanh nghiệp và hội nhập, Số tháng 2/2010, Tr. 9