Giới thiệu đôi nét về con đường Lê A:
Đường Lê A là con đường mang tên người anh hùng du kích đất Bình Lộc, Long Khánh, Đồng Nai. Anh là đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, anh đã anh dũng hy sinh năm 1972.
Ghi nhận công lao của anh hùng liệt sỹ Lê A, năm 2007, Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai đã ra quyết định số 2854/QĐ-UBND theo Nghị quyết số 91/2007/NQ-HĐND ngày 25/7/2007 của HĐND tỉnh Đồng Nai về việc đặt tên, đổi tên đường và công trình công cộng tại thành phố Biên Hòa, theo đó một con đường mới mở ở thành phố Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai (đoạn nối từ đường Phạm văn Thuận đến đường Đồng Khởi) thuộc khu phố 3, phường Tân Tiến. Đường Lê A có chiều dài 150 m, rộng 19 m được nối từ đường Nguyễn Ái Quốc đến đường Phạm Văn Thuận, chạy ngang qua Khách sạn Đồng Nai (khách sạn 57 cũ).
Con đường Lê A trước đây còn là đường khu phố đất đá gồ ghề, sau này cũng được làm mới, trải nhựa, thẳng tít. Cũng trên con đường này có một số quán bánh canh gia truyền nổi tiếng được nhiều người biết đến. Điều đặc biệt ở đây là con đường có chiều dài ngắn nhất và tên con đường cũng có tên ngắn nhất (3 ký tự) ở thành phố Biên Hòa.
Giới thiệu về anh hùng liệt sỹ Lê A:
Trong lịch sử thời kỳ đấu tranh giữ nước của dân tộc ta, tuổi trẻ Việt Nam luôn có những đóng góp xứng đáng với vai trò và sứ mệnh lịch sử được Đảng, Bác Hồ và cả dân tộc giao phó. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, gian khổ dù phải hy sinh cả tính mạng khi còn ở tuổi thanh xuân thì thế hệ trẻ với những cái tên đã đi vào lịch sử như Lý Tự Trọng, Võ Thị Sáu, Trần Văn Ơn, Nguyễn Văn Trỗi,... vẫn luôn nêu cao tinh thần bất khuất, chí khí anh hùng, lẫm liệt để gìn giữ lý tưởng sống mà họ đã chọn.
Viết tiếp trang sử vàng chói lọi của dân tộc Việt Nam, trên mảnh đất Long Khánh, Đồng Nai thân thương, gần một phần tư thế kỷ qua nhân dân ta đã lập nên những chiến công vang dội trong thời kỳ kháng chiến và những thành tựu to lớn trong thời kỳ đổi mới góp phần xứng đáng vào bản anh hùng ca của dân tộc. Nhiều anh hùng dũng sĩ còn trẻ tuổi đã dũng cảm hy sinh trong chiến đấu, vượt qua mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ của Tổ quốc giao phó, đó là những tấm gương điển hình sinh động về phẩm chất anh hùng bất khuất của quê hương miền Đông “gian lao mà anh dũng”. Trong đó, phải kể đến anh hùng Lê A, một trong những anh hùng du kích còn rất trẻ đã dũng cảm hy sinh (khi mới 19 tuổi) trên mảnh đất Bình Lộc, Long Khánh để lại bao niềm tiếc thương cho đồng đội, đồng bào.
Lê A sinh năm 1953, nguyên quán ở huyện Quế Sơn, tỉnh Quảng Nam. Đầu năm 1963, nằm trong kế hoạch chống cộng, Diệm di hàng vạn dân vào vùng Đức Linh (Bình Thuận). Gia đình A cũng ở trong số đó. Đầu năm 1965, huyện Đức Linh được giải phóng. Nhưng ngay cuối năm đó, địch mở cuộc hành quân tái chiếm, gia đình Lê A lại dạt từ miền Trung vào Bình Lộc (Long Khánh) sinh sống.
Nhà nghèo, đông anh em, Lê A phải đi làm phụ giúp ba má nuôi các em từ rất sớm. Vào Bình Lộc, Long Khánh, Đồng Nai với hai bàn tay trắng, hầu hết các gia đình mới đến đều phải đi làm thuê cho những chủ rẫy cũ. Người còi cọc, đen đúa, Lê A không nề hà nơi đầu vườn cuối rẫy, làm mọi việc do chủ thuê mướn: dọn cỏ, đốt cây, trỉa bắp, hái trái...
Địa bàn Bình Lộc, Long Khánh trong kháng chiến chống Mỹ là nơi có phong trào phát triển mạnh. Thời gian sống trong vùng giải phóng tuy ngắn ngủi và dù còn ít tuổi nhưng những ý niệm tình cảm tốt đẹp về chính quyền giải phóng đã thấm đậm vào anh. Anh còn thuộc những bài hát các anh giải phóng dạy cho những buổi sinh hoạt thiếu nhi “Ai yêu Bác Hồ Chí Minh hơn các em nhi đồng”…
Lê A giác ngộ cách mạng và tham gia vào đội du kích xã Bình Lộc khi anh tròn 16 tuổi. Năm 1969, Lê A trở thành một trong những cơ sở mật trẻ nhất của đội với nhiệm vụ dò la hoạt động phòng bố của địch đóng trong ba đồn ở xã, phát hiện những toán tuần tiễu của chúng, đem tin của cán bộ xã đến các cơ sở, đến các tiểu đội du kích.
Không thể kể hết những chiến công của Lê A và đội du kích xã Bình Lộc. Cùng với Luyến, Một và một số đội viên du kích can trường khác, các anh đã tung hoành trong hang ổ địch, đánh nhiều trận táo bạo khiến kẻ thù vừa tức tối, vừa run sợ khi nghe đến đội du kích. Những năm ấy, thị xã Long Khánh, xã Bình Lộc, Bảo Vinh và cả huyện Xuân Lộc vòng trong, vòng ngoài là các sắc lính ngụy. Thế mà chỉ ở nơi cách thị xã Long Khánh chưa đầy ba cây số vẫn tồn tại một đội du kích ngang nhiên hoạt động, làm kinh hoàng bạt vía kẻ thù – đội du kích Bình Lộc.
Một số trận đánh tiêu biểu mà Lê A tham gia:
Tháng 3 năm 1969, Lê A dùng lựu đạn tấn công diệt 40 tên sĩ quan và bọn ác ôn.
Cuối năm 1970 sau khi đánh tiệm kem Ba Thế, thấy địch bắt đầu để ý theo dõi, cấp ủy xã quyết định rút anh về bộ phận mật. Anh trở thành một đội viên xuất sắc của đội du kích, nổi bật về sự mưu trí, dũng cảm.
Tháng 10 năm 1971, Lê A được đề bạt là xã đội phó xã Bình Lộc, khi ấy, anh vừa tròn mười bảy tuổi.
Tháng 8 năm 1971, anh chỉ huy một tổ du kích phục kích đánh địch cách bót Bình Lộc khoảng 50 mét, dùng mìn định hướng phá hủy 1 xe địch, diệt tại chỗ 6 tên lính, làm bị thương 3 tên và thu 6 súng các loại.
Tiếp đó là trận đột kích vô ấp ngày 16 tháng giêng năm 1972, bắn chết tên đồn trưởng Chín Khùng. Sau khi xã đội trưởng Luyến hy sinh, tháng 4 năm 1972, Lê A được đề bạt xã đội trưởng. Trong một trận đột kích vô ấp anh bị thương, cánh tay trái dính đạn được chữa lành nhưng thành dị tật khoòng khoèo, Lê A vẫn dũng cảm xông pha chiến đấu.
Trận thắng giòn giã và cũng là trận cuối cùng trong cuộc đời Lê A là trận phục kích trước cửa đồn lớn, vào sáng sớm ngày 25 tháng 6 năm 1972. Trong trận đánh này, lực lượng tham gia nòng cốt là đội du kích Bình Lộc. Theo kế hoạch, lúc đầu phục kích ở vườn xoài, sau thấy nên chọn thời điểm chúng vừa từ đồn ra, mắt nhắm mắt mở chủ quan không đề phòng là tấn công hiệu quả nhất. Ngay từ tối hôm trước, du kích và bộ đội địa phương chia thành 4 mũi đã ém sẵn vào các vị trí trên bờ đê. Mờ sáng hôm sau, khi cả trung đội địch đã lọt hẳn vào nơi phục kích. Anh em du kích từ trong hàng rào bắn đứt dây kẽm nhào ra, tiến đến đánh đich. Trong trận đánh này, ta hoàn toàn làm chủ trận địa, diệt 21 tên ngụy trong đó có tên trung đội phó bị tiêu diệt, ta thu được 17 súng các loại. Cùng đó, bọn giặc đóng trong đồn cách đó chỉ hơn trăm mét dồn cả vào trong lô cốt không dám ra ứng cứu.
Với tinh thần quả cảm, Lê A đã dùng lựu đạn tấn công các lô cốt địch để tạo cho các mũi tiến công của ta đánh thẳng vào đồn địch và làm chủ được đồn Bình Lộc. Từ Long Khánh, địch chi viện và tấn công giành lại đồn. Trước tình thế hiểm nguy, Lê A tình nguyện trụ lại cản địch để đồng đội rút lui, bảo toàn lực lượng. Mặc dù bị thương nặng nhưng Lê A vẫn chiến đấu đến hơi thở cuối cùng “trên vầng trán của Lê A một mảnh đạn thù cắm ngập còn rỉ máu”. Trong trận đánh này, Lê A là người duy nhất hy sinh.
Trong thời gian gia nhập đội du kích, Lê A là một chiến sĩ cách mạng xuất sắc. Anh tham gia chiến đấu trực tiếp, chỉ huy 113 trận đánh địch và lập nhiều thành tích xuất sắc. Nói đến chiến công của Lê A, riêng trong chiến đấu, một mình Lê A đã tiêu diệt 143 tên địch, trong đó có 46 sĩ quan và bọn ác ôn khét tiếng, 13 lính Mỹ, thu 7 súng, phá hủy 4 xe quân sự địch, gỡ 167 quả mìn và lựu đạn gài trong đồn địch... nhiều lần làm địch phải khiếp vía.
Dũng cảm, mưu trí trong chiến đấu, lập nhiều thành tích, Lê A được thưởng 1 Huân chương chiến công hạng III, 3 bằng khen, 11 giấy khen và 2 năm liền là Chiến sĩ thi đua cấp tỉnh - thành tích rất đáng tự hào trong những năm anh tham gia kháng chiến chống Mỹ trên quê hương Bình Lộc, Long Khánh, Đồng Nai.
Năm 1978, liệt sĩ Lê A được nhà nước truy tặng danh hiệu: Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân.
Sự hy sinh anh dũng của Lê A đã tô thắm thêm truyền thống vẻ vang, anh hùng, bất khuất, thấm đẫm tình đồng chí, đồng đội của đội du kích Bình Lộc, Long Khánh nói riêng, của lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam nói chung.
Cuộc đời người chiến sĩ du kích trẻ tuổi của đội du kích Bình Lộc, Long Khánh đã khép lại nhưng khí phách trung kiên bất khuất của anh trước quân thù vẫn như ngọn đuốc rực sáng soi đường cho đồng đội tiếp tục chiến đấu và chiến thắng kẻ thù. Tấm gương chiến đấu anh dũng quên mình vì nhiệm vụ của liệt sỹ Lê A luôn được thế hệ trẻ noi gương và tiếp bước truyền thống hào hùng của dân tộc Việt Nam.
Đinh Nhài
