Cách đây 65 năm, trước âm mưu và cuồng vọng của kẻ thù, Đảng ta với trí tuệ, bản lĩnh và sự lãnh đạo sáng suốt đã vạch ra phương hướng tiến công chiến lược trong Đông Xuân 1953 - 1954, cùng nhân dân làm nên kỳ tích Điện Biên Phủ, tiêu diệt tập đoàn cứ điểm quân sự mạnh nhất trong lịch sử chiến tranh xâm lược Đông Dương của quân đội viễn chinh Pháp và can thiệp Mỹ, buộc đối phương phải ký Hiệp định Giơ-ne-vơ, đưa cuộc kháng chiến vệ quốc kéo dài suốt 9 năm của nhân dân ta đi đến thắng lợi vẻ vang. Thắng lợi vĩ đại của chiến dịch Điện Biên Phủ năm 1954 do nhiều nhân tố tạo thành, trong đó nhân tố trước tiên, xuyên suốt và có ý nghĩa quyết định đó là sự lãnh đạo chỉ đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng ta mà đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh. Xin được trình bày những nét đặc sắc trong chỉ đạo chiến lược của Đảng ta như sau.
Một là, địch có kế hoạch tập trung binh lực, tăng cường khối lực lượng cơ động chiến lược, nhằm giành lại chủ động, thực hiện một loạt kế hoạch tiến công, chuẩn bị một trận quyết chiến chiến lược trên một chiến trường do chúng lựa chọn. Ta đã sử dụng một bộ phận lực lượng chủ lực mở những cuộc tiến công vào những hướng hiểm yếu mà địch tương đối sơ hở. Ta buộc địch phải phân tán lực lượng cơ động chiến lược, làm thất bại ý đồ chiến lược chủ yếu, phá hoại công cụ chiến lược chủ yếu của chúng, tiêu diệt từng bộ phận lực lượng của chúng, làm phá sản kế hoạch Nava.
Hai là, địch không có ý định điều quân chủ lực lên chiến trường rừng núi Tây Bắc. Ta đã buộc chúng phải ném chủ lực xuống cánh đồng điện biên phủ. Ta đã tạo nên thời cơ và đã lập tức nắm lấy thời cơ, hạ quyết tâm tiêu diệt địch ở Điện Biên Phủ. Trận Điện Biên Phủ trước đây không nằm trong kế hoạch của tướng Na Va đã trở thành trận quyết chiến chiến lược lớn nhất của Quân đội nhân dân Việt Nam, đưa cuộc kháng chiến chống Pháp đến thắng lợi cuối cùng.
Những sự kiện trên đây là sự thể hiện sinh động của sự chỉ đạo chiến lược đúng đắn và sáng tạo của Đảng ta. Trong sự chỉ đạo chiến lược ấy, Đảng ta luôn luôn nắm vững phương châm tích cực chủ động, cơ động linh hoạt, bí mật bất ngờ. Phương châm đó đã được vận dụng và phát triển sáng tạo trong nhiều năm kháng chiến chống Pháp. Nét đặc sắc nhất của sự chỉ đạo chiến lược đó là luôn luôn chủ động, luôn luôn tiến công, giành lấy quyền chủ động, giữ vững và phát triển quyền chủ động. Nắm vững quyền chủ động là biểu hiện cao nhất của tư tưởng chiến lược tiến công. Phải nắm vững quyền chủ động trong mọi tình huống, chủ động trong phản công, chủ động trong tiến công, chủ động cả trong tình huống tạm thời tiến hành phòng ngự. Có nắm được quyền chủ động mới buộc được địch hành động theo ý định của ta, mới có thể tạo nên thời cơ mới để tiến công tiêu diệt địch, mới có thể liên tục tiến công quân địch.
Muốn nắm được quyền chủ động thì phải phát hiện và nắm vững quy luật của chiến tranh. Chúng ta luôn luôn nắm được quyền chủ động, bởi trong chiến tranh, các tình huống biến chuyển mau lẹ, mỗi bên đều tìm mọi cách để che giấu ý định và hành động của mình. Vì vậy, sự chỉ đạo chiến lược phải đi sát thực tiễn của chiến trường, hết sức nhạy bén với mọi nhân tố mới vừa nảy sinh, có như thế mới nắm vững được các quy luật của chiến tranh nói chung, cũng như sự vận động của các quy luật ấy trong từng tình huống, trong mọi thời điểm nhất định của chiến tranh cũng như trong toàn bộ quá trình diễn biến của nó.
Cũng vì trong chiến tranh, tình hình biến chuyển cực kỳ nhanh chóng và phức tạp, cho nên một sự chỉ đạo chiến lược đúng đắn và sắc bén cần phải kết hợp tính kiên quyết rất cao với tính linh hoạt, có như vậy mới kịp thời nắm lấy thời cơ mới, giữ vững quyền chủ động trong mọi tình huống, đồng thời tăng thêm khả năng bí mật bất ngờ, nhân sức mạnh chiến đấu của lực lượng ta lên gấp bội để giáng những đòn quyết định vào phương hướng quyết định, giành lấy thắng lợi lớn nhất.
Tóm lại, chủ trương của Đảng ta trong Đông Xuân 1953 - 1954 và trong chiến dịch Điện Biên Phủ là: “sử dụng một bộ phận chủ lực mở những cuộc tiến công vào những hướng địch sơ hở, đồng thời tranh thủ cơ hội tiêu diệt địch trong vận động ở những hướng địch có thể đánh sâu vào vùng tự do của ta, trong lúc đó, đẩy mạnh chiến tranh du kích ở khắp các chiến trường sau lưng địch và tích cực tiến hành mọi sự chuẩn bị cần thiết trong nhân dân và bộ đội địa phương, dân quân du kích các vùng tự do, để cho chủ lực rảnh tay làm nhiệm vụ”.
Sự chỉ đạo chiến lược của Đảng ta trong Đông Xuân 1953 - 1954 và trong chiến dịch Điện Biên Phủ đã làm cho quân địch đi từ bị động này đến bị động khác, từ sự bất ngờ này đến sự bất ngờ khác. Bất ngờ đến nỗi khi chúng đang tin tưởng có thể tập trung lực lượng cơ động thì bỗng dưng bị buộc phải phân tán ra ở những hướng chúng chưa hề dự kiến. Bất ngờ đến nỗi khi chúng cho rằng ta không còn bước để đánh Điện Biên Phủ thì ngay hôm sau ta mở cuộc tiến công lớn vào Điện Biên Phủ. Bất ngờ đến nỗi trong khi chúng cho rằng Điện Biên Phủ là một tập đoàn cứ điểm có khả năng gây tổn thất nặng nề cho chủ lực của ta, thì trong thời gian tiếp đó tập đoàn cứ điểm Điện Biên Phủ bị quân ta tiêu diệt hoàn toàn.
Một nét đặc sắc lớn của sự chỉ đạo chiến lược của ta là đã biết tạo nên một sức mạnh to lớn do sự phối hợp nhịp nhàng giữa hoạt động tác chiến của các lực lượng vũ trang với cuộc chiến đấu rộng khắp của nhân dân, giữa hoại động của ba thứ quân, giữa các mặt trận sau lưng địch với mặt trận chính diện, giữa các chiến trường quan trọng trên phạm vi cả nước ta và trên phạm vi các chiến trường của toàn bán đảo Đông Dương. Sự phối hợp đó đã diễn ra giữa hoạt động quân sự với đấu tranh chính trị và đấu tranh ngoại giao. Chúng ta đã tạo nên một sức mạnh to lớn của cả nước, một sức mạnh mà sau này về từ ngữ đã được khái quát lên thành sức mạnh tổng hợp.
Những nét đặc sắc và nổi bật trên đây cho thấy, sự lãnh đạo chỉ đạo của Đảng là hết sức toàn diện, sâu sát, đúng đắn và sáng tạo trong cuộc chiến đấu tổng lực với kẻ thù. Nhờ vậy, Đảng ta đã khơi dậy và nhân lên gấp bội sức mạnh của lòng quả cảm và ý thức tự giải phóng của dân tộc ta, tạo nên sức mạnh vô địch tại Điện Biên Phủ, sự lãnh đạo của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhân tố quyết định đưa đến thắng lợi Đông Xuân 1953 - 1954 và chiến dịch Điện Biên Phủ.
Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước sau này, đường lối quân sự cũng như khoa học quân sự của Đảng ta đã phát triển đến những đỉnh cao mới những khả năng mới về phát hiện và nắm vững quy luật, trên cơ sở đó mà phát huy quyền chủ động, mà vận dụng tư tưởng chiến lược tiến công cũng như nghệ thuật tạo nên sức mạnh tổng hợp ngày càng to lớn. Nhờ vậy mà nhân dân ta đã lần lượt đánh bại chiến lược này đến chiến lược khác của chiến tranh xâm lược, đưa cuộc kháng chiến chống Mỹ vĩ đại đến toàn thắng.
65 năm đã trôi qua, kể từ ngày quân ta làm chủ và chiến thắng vang dội trên trận địa Điện Biên Phủ năm xưa (7/5/1954), nhưng những bài học về sự chỉ đạo chiến lược cũng như những chủ trương, sách lược của Đảng ta trong chiến dịch Điện Biên Phủ vẫn còn nguyên giá trị cho đến tận bây giờ và mai sau trong quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Tài liệu tham khảo:
1. Điện Biên Phủ : Đại tướng Võ Nguyên Giáp. – H. : Chính trị Quốc gia, 1994. - 362 trang. ; 21 cm.
2. Lịch sử - truyền thống Quân đội nhân dân Việt Nam. - H. : Văn hóa thông tin , 2014. - 418 tr. ; 27 cm
Nguyễn Mai