Đã 55 năm sau khi cuộc chiến đầy tội ác mà đế quốc Mỹ gây ra ở Việt Nam kết thúc, song 80 triệu lít chất độc hóa học, trong đó có 366 kg dioxin quân đội Mỹ trong 3.735 ngày (từ năm 1961 - 1971), đã phun rải xuống gần 26.000 thôn, bản, làng, xã Việt Nam, làm cho khoảng 4,8 triệu người bị phơi nhiễm chất độc dioxin và 3 triệu người là nạn nhân của chất độc da cam. Cùng với đó nhiều căn bệnh hiểm nghèo vẫn tiếp tục xảy ra cho những thế hệ con cháu của những người bị phơi nhiễm chất độc da cam. Đó chính là tội ác tày trời mà Mỹ gây ra ở Việt Nam, trở thành nỗi đau không thể xoa dịu.
Âm mưu của Mỹ khi sử dụng chất độc màu da cam/dioxin là biến nhiều vùng núi rậm rạp ở miền Nam Việt Nam thành đồi núi trọc, biến nhiều vùng rừng ngập mặn thành bãi hoang trống; đánh vào tiềm lực chiến tranh của quân và dân miền Nam bằng cách phá hoại hoa màu, giết chết gia súc, triệt hạ nguồn lương thực, thực phẩm của nhân dân, làm cho nhân dân gặp nhiều khó khăn, phải chạy theo và chịu sự kìm kẹp của chúng trong các trại tập trung, phá hoại những hoạt động quân sự và đè bẹp ý chí đấu tranh của quân và dân ta. Đồng thời, chúng thường xuyên sử dụng chất độc hóa học với quy mô lớn nhằm phát hiện và tiêu diệt các căn cứ địa của mặt trận Dân tộc giải phóng; các trục đường giao thông thủy, bộ quan trọng để ngăn chặn các hoạt động vận chuyển, tiếp tế cho các lực lượng vũ trang miền Nam. Đặc biệt hơn nữa là Mỹ đã sử dụng chất độc, hơi độc trực tiếp chi viện trong quá trình tác chiến kết hợp với các hỏa lực khác làm tiêu hao và gây khó khăn, trở ngại cho các hoạt động quân sự của lực lượng vũ trang miền Nam. Và đế quốc Mỹ muốn biến miền Nam Việt Nam trở thành nơi thí nghiệm sử dụng các chất độc, hơi độc, phương tiện, phương pháp sử dụng các chất độc, hơi độc của Mỹ đã có, để chuẩn bị cho cuộc chiến tranh tương lai và đàn áp phong trào giải phóng dân tộc ở các nước khác trên thế giới.
Ngay từ năm 1970, tại Tòa án Bertrand Russel cũng như tại Hội nghị Pari thế giới tỏ ra kinh sợ trước sự tàn khốc của cuộc chiến tranh hóa học mà Mỹ gây ra cho người dân Việt Nam. Mọi người dân trên thế giới đã đồng cảm, bênh vực, giúp đỡ chính phủ Việt Nam trong cuộc chiến dành lại độc lập, hòa bình cho dân tộc.
Chất độc da cam/dioxin đã tác động mạnh mẽ, lâu dài tới môi trường, các hệ sinh thái và sức khỏe của con người. Với một lượng khổng lồ chất độc hóa học phun, rải lặp đi lặp lại nhiều lần trong một thời gian dài đã làm cho môi trường bị ô nhiễm nặng nề, các hệ sinh thái bị đảo lộn, nhiều loài thực vật và động vật bị tiêu diệt. Hàng trăm nghìn nạn nhân đã chết, hàng trăm nghìn người đang vật lộn với bệnh tật hiểm nghèo. Các bệnh phổ biến ở con cháu các nạn nhân chất độc da cam là liệt hoàn toàn hay một phần cơ thể, mù, câm, điếc, thiểu năng trí tuệ, ung thư, tai biến sinh sản, dị dạng, dị tật bẩm sinh. Đặc biệt là chất độc hóa học có thể di truyền qua nhiều thế hệ và ở Việt Nam, di chứng da cam đã truyền sang thế hệ thứ 3. Phần lớn những gia đình là nạn nhân chất độc da cam đã và đang sống trong khổ đau, bệnh tật, đói nghèo nhất trong những người nghèo, đau khổ nhất trong những người đau khổ. Những em bé được sinh ra, có em có mắt nhưng không thể ngắm nhìn, có đôi môi xinh nhưng không thể cười nói, có đôi tay nhưng không thể nâng niu, có đôi chân nhưng không thể bước, có trái tim nhưng chẳng biết buồn vui…, đó là hình ảnh của những nạn nhân chất độc da cam mang theo nỗi đau quằn quại về thể xác và sự trống rỗng trong tâm hồn.
Bằng những hành động cụ thể, những năm qua Đảng, Nhà nước và nhân dân ta luôn quan tâm, chăm sóc đến những nạn nhân nhiễm chất độc da cam như: động viên, thăm hỏi, tặng quà đến những gia đình có người nhiễm chất độc da cam; tuyên truyền, kêu gọi mọi người dân đồng cảm, chung tay, góp sức giúp đỡ những người nhiễm chất độc da cam; xây dựng chế độ chính sách được hưởng hàng tháng cho người tham gia kháng chiến bị nhiễm chất độc da cam; biểu dương những gia đình, người nhiễm chất độc da cam vượt khó vươn lên hòa nhập cộng đồng;…
Nhân dịp kỉ niệm 55 năm Ngày Vì nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam (10/8/1961 – 10/8/2016), Thư viện Đồng Nai xin trân trọng giới thiệu cuốn sách “Nỗi đau da cam” của nhà xuất bản Chính trị quốc gia. Nội dung tài liệu gồm 2 phần, tập hợp các bài viết, bài nghiên cứu chọn lọc của nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước về những vấn đề liên quan đến thảm họa da cam mà quân đội Mỹ đã phun rải xuống các chiến trường miền Nam Việt Nam.
Phần I – Cuộc chiến tranh mang tên Da Cam ở Việt Nam: Tập hợp các bài viết phản ánh về âm mưu của đế quốc Mỹ khi sử dụng chất độc hóa học ở chiến trường miền Nam Việt Nam; Phản ánh thực tế Mỹ đã rải chất độc da cam xuống miền Nam Việt Nam như thế nào; Những chất độc, vũ khí, phương tiện sử dụng chất độc, trang bị của các đơn vị và cơ sở nghiên cứu, sản xuất, tàng trữ chất độc hóa học của Mỹ trong chiến tranh Việt Nam; Phân tích những đặc điểm liên quan tới việc sử dụng chất độc hóa học của đế quốc Mỹ trên chiến trường miền Nam Việt Nam; Việc sử dụng chất độc hóa học của Mỹ và những ảnh hưởng của nó đối với chiến trường Khu V, đối với tỉnh Quảng Ngãi, đối với dân tộc Tây Nguyên,… trong kháng chiến chống Mỹ, cứu nước (1961 - 1971); Và nhiều bài viết đã chia sẽ những tác hại của chất độc da cam/dioxin – Nỗi đau của nhiều cộng đồng, nhiều gia đình và nhiều thế hệ.
Phần II – Công lý cho các nạn nhân chất độc da cam Việt Nam: Giới thiệu các bài viết về cuộc đấu tranh trên trận địa dư luận quốc tế về việc đế quốc Mỹ sử dụng chất độc hóa học trong chiến tranh xâm lược Việt Nam những năm 1961 – 1971; Thái độ của chính quyền Mỹ với nỗi đau chất độc da cam Việt Nam; Nước Mỹ với vấn đề giải quyết hậu quả chất độc da cam/dioxin tại Việt Nam; Chính sách của Đảng, Nhà nước Việt Nam đối với người tham gia kháng chiến bị nhiễm chất độc hóa học; và nhiều bài viết kêu gọi đồng bào cả nước cảm thông, chung tay, góp sức giúp đỡ những người bị chất độc da cam sớm hòa nhập cùng cộng đồng.
“Nỗi đau da cam” như những bằng chứng lịch sử sinh động nhằm tái hiện lại tội ác chiến tranh kinh hoàng mà đế quốc Mỹ gây ra cho nhân dân và đất nước Việt Nam. Qua những bài viết ngắn gọn, súc tích, truyền cảm, sâu lắng đã góp phần chia sẽ, xoa dịu những nỗi đau mà nhiều thế hệ nạn nhân chất độc da cam đã phải gánh chịu. Đồng thời, tài liệu như là một tiếng nói bênh vực, đấu tranh dành lại công lý cho những nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam.
Đào Thanh