Lúc sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu luôn dành những tình cảm đặc biệt cho đội ngũ tri thức, đặc biệt là đội ngũ cán bộ ngành y. Người đã để lại cho chúng ta những tư tưởng, quan điểm vô cùng sâu sắc, phong phú, có ý nghĩa định hướng cho việc phát triển một nền y học Việt Nam hiện tại, triết lý sống, phương châm, kim chỉ nam hành động, thước đo giá trị đạo đức của các thế hệ thầy thuốc nước ta.
Ngày 27/2 cách đây 65 năm, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi đến toàn ngành y tế Việt Nam một lá thư do chính tay Người viết nhân dịp Hội nghị cán bộ ngành y tế. Bức thư có nội dung quan trọng, với 3 điều căn dặn vô cùng ý nghĩa và thiết thực đối với ngành y tế nước ta, cụ thể: “Trước hết là phải thật thà đoàn kết – Đoàn kết là sức mạnh của chúng ta. Đoàn kết thì vượt được mọi khó khăn, giành được nhiều thành tích. Đoàn kết giữa cán bộ cũ và cán bộ mới. Đoàn kết giữa tất cả những người trong ngành y tế, từ các bộ trưởng, thứ trưởng, bác sĩ, dược sĩ cho đến các anh chị em giúp việc. Bởi vì công việc và địa vị tuy có khác nhau, nhưng người nào cũng là một bộ phận cần thiết trong ngành y tế, trong việc phục vụ nhân dân; Thương yêu người bệnh – Người bệnh phó thác tính mạng của họ nơi các cô các chú. Chính phủ phó thác cho các cô các chú việc chữa bệnh tật và giữ gìn sức khoẻ cho đồng bào. Đó là nhiệm vụ rất vẻ vang. Vì vậy, cán bộ cần phải thương yêu, săn sóc người bệnh như anh em ruột thịt của mình, coi họ đau đớn cũng như mình đau đớn. "Lương y phải như từ mẫu", câu nói ấy rất đúng; Xây dựng một nền y học của ta – Trong những năm nước ta bị nô lệ thì y học cũng như các ngành khác đều bị kìm hãm. Nay chúng ta đã độc lập tự do, cán bộ cần giúp đồng bào, giúp chính phủ xây dựng một nền y tế thích hợp với nhu cầu của nhân dân ta. Y học cần phải dựa trên nguyên tắc: khoa học dân tộc và đại chúng. Ông cha ta ngày trước có nhiều kinh nghiệm quí báu về cách chữa bệnh bằng thuốc ta, thuốc bắc. Để mở rộng phạm vi y học, các cô, các chú cũng nên chú trọng nghiên cứu và phối hợp thuốc “Đông” và thuốc “Tây””.
Với ý nghĩa sâu sắc của bức thư này, Bộ Y tế Việt Nam đã lấy ngày 27 tháng 2 làm ngày truyền thống của ngành y tế Việt Nam từ năm 1955, hay còn gọi là Ngày Thầy thuốc Việt Nam nhằm nêu cao tinh thần trách nhiệm và tài trí của người cán bộ y tế trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trong công cuộc kháng chiến trường kỳ của dân tộc, có biết bao thế hệ cán bộ và nhân dân ngành y tế có mặt trên khắp các nẻo đường để chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho bộ đội và nhân dân. Không ít người để lại một phần cơ thể mình nơi chiến trường, mang trong mình những căn bệnh quái ác do chất độc hóa học của chiến tranh, thậm chí nhiều người mãi mãi nằm lại nơi chiến trường mà không bao giờ trở lại, như Liệt sĩ – Bác sĩ Đặng Thùy Trâm, Nguyễn Văn Thạc...
Trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, cán bộ và nhân dân ngành Y tế tiếp tục học tập, nghiên cứu khoa học và cứu chữa người bệnh, đóng góp vào sự phát triển kinh tế, xã hội. Có rất nhiều Giáo sư, Bác sĩ, nhân viên y tế được nhà nước vinh danh phong tặng là Anh hùng Lực lượng Vũ trang Nhân dân, Anh hùng Lao động, Thầy thuốc Nhân dân, Thầy thuốc Ưu tú, Chiến sĩ Thi đua như: GS. TS Tôn Thất Tùng, GS. Đặng Văn Ngữ, GS. Hoàng Đình Cầm, GS. Lê Thế Trung, Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch…
Đó là những tấm gương sáng về đạo đức, tinh thần vì nước, vì dân, sống hết mình vì người bệnh, xứng đáng để các thế hệ sau noi theo và phát huy để làm tốt hơn nữa trong công tác chăm sóc, bảo vệ sức khỏe cho nhân dân.
Ghi nhớ và biết ơn lời dạy của Người, ngành Y tế Việt Nam đã và đang từng bước phát triển, sáng tạo và hiện đại, dần đáp ứng đầy đủ nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân. Suốt chặng đường phấn đấu, ngành y tế có bước phát triển toàn diện mạnh mẽ với hệ thống cơ sở y tế đều khắp từ Trung ương tới địa phương. Nhiều bệnh viện, trung tâm y tế mới khang trang, hiện đại; đặc biệt, thầy thuốc, cán bộ y tế nắm chắc, tinh thông nghiệp vụ, hết lòng trị bệnh cứu người. Trong đó, nhiều thầy thuốc có uy tín được đồng nghiệp và khu vực đánh giá cao. Nhiều thầy thuốc là người dân tộc thiểu số mặc dù điều kiện công tác, sinh hoạt rất khó khăn nhưng vẫn ngày đêm miệt mài, kiên nhẫn điều trị cho từng người dân ở những nơi hẻo lánh nhất... Việt Nam được đánh giá là điểm sáng trong thực hiện các mục tiêu thiên niên kỷ trong lĩnh vực y tế và có những bước đi mạnh mẽ, đầy hứa hẹn trong thực hiện các chỉ tiêu phát triển bền vững đến năm 2030 của Liên Hợp quốc.
Quay trở về thời điểm hiện tại, có thể gọi là thời điểm nóng của ngành y tế thế giới nói chung, ngành Y tế Việt Nam nói riêng, khi Đảng, Nhà nước và nhân dân ta cùng đồng lòng, chung tay chống lại dịch bệnh viêm đường hô hấp do chủng mới của vi rút Corona - nCoV (Covid -19) gây ra. Cuộc chiến mới chỉ bắt đầu, tình hình dịch bệnh đang diễn biến hết sức phức tạp, hiểm nguy đến tính mạng con người, nhưng với niềm tin vào tương lai tươi sáng, sự an nguy của người bệnh, nhất là những người đang sống xa quê hương (người nước ngoài ở Việt Nam), đội ngũ nhân viên y tế trên khắp cả nước, đặc biệt là tại những nơi có bệnh nhân nhiễm nCoV, đang từng ngày, từng giờ, từng phút gồng mình, chấp nhận mọi khó khăn, thử thách, thậm chí có thể nguy hiểm đến tính mạng của mình để giành giật lại sự sống cho người bệnh từ tay “tử thần” nCoV. Vừa qua, bệnh viện Nhiệt đới Trung ương, bệnh viện Chợ Rẫy, bệnh viện tỉnh Vĩnh Phúc, tỉnh Thanh Hóa,… đã điều trị thành công cho bệnh nhân viêm đường hô hấp do Covid -19, đây không chỉ là niềm tự hào của các bệnh viện mà còn là niềm tự hào cho cả ngành y tế Việt Nam.
Đối với tỉnh Đồng Nai, mặc dù chưa ghi nhận trường hợp nào dương tính với virus corona, song Đồng Nai đã và đang sẵn sàng ứng phó, chủ động triển khai các giải pháp phòng chống dịch. Những điều kiện về cơ sở vật chất, vật tư y tế, thuốc men, nhân lực… đã được các cơ sở y tế chuẩn bị sẵn sàng. Theo Sở Y tế Đồng Nai, địa phương đang theo dõi, cách ly 5 trường hợp tại bệnh viện và giám sát tại nơi cư trú 466 người trở về từ Trung Quốc (Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 10/2/2020). Cũng theo Báo Đồng Nai điện tử cùng ngày, những trường hợp này đã được khám sàng lọc, đang được cách ly tại cộng đồng, trong đó, đã loại trừ 7 trường hợp không mắc bệnh. Các trường hợp còn lại đang được các cơ quan chức năng giám sát chặt chẽ…
Thật trân quý biết bao những tấm gương thầy thuốc bình dị, nhân ái mà cao đẹp, những “anh hùng áo trắng thầm lặng” không những trong thời chiến mà còn phát huy vẻ đẹp đó cao hơn trong cả thời bình hiện nay, những tấm lòng tận tâm cống hiến y đức của mình không quản hy sinh vì sức khỏe của những bệnh nhân và của cả cộng đồng. Họ xứng đáng nhận được sự quý trọng, quan tâm và chia sẻ của xã hội.
Nói đến dịch bệnh do virus, chúng ta hãy nhìn lại thời điểm cách đây 18 năm (từ ngày 16/11/2002 - 7/8/2003), dịch SARS xuất hiện ở 32 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới với 8.422 người mắc, trong đó có 916 người chết. Riêng tại Việt Nam, trong 45 ngày diễn ra dịch SARS, đã có 37/63 ca bệnh là các y, bác sỹ, trong đó có 5 người tử vong. Đội ngũ y, bác sĩ Việt Nam đã rất vất vả và thành công trong việc ngăn chặn và đẩy lùi dịch bệnh này. Ngày 28/4/2003, WHO thông báo trên toàn thế giới: Việt Nam là nước đầu tiên khống chế được dịch SARS.
Đối với dịch bệnh corona, thì tính đến thời điểm hiện tại Việt Nam có 16 ca nhiễm dịch bệnh (từ ngày 13/2/2020 đến nay không tăng thêm ca nào), tuy nhiên Việt Nam hiện tại hoàn toàn có thể kiểm soát được, các trường hợp cách ly đã được tổ chức theo dõi triệt để, đã có 7 bệnh nhân đã khỏe mạnh và xuất viện. Theo thông tin mới nhất, đến ngày 21/2/2020, số bệnh nhân nhiễm virus corona còn lại sẽ xuất viện hết. Hơn thế nữa, vừa qua Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương đã nuôi cấy và phân lập thành công virus corona mới trong phòng thí nghiệm, do đó mỗi ngày tại Việt Nam sẽ có khả năng xét nghiệm hàng nghìn mẫu bệnh phẩm trong trường hợp cần thiết, tạo điều kiện cho việc xét nghiệm nhanh các trường hợp nhiễm và nghi nhiễm 2019-nCoV. Vừa qua, Tổ chức Y tế Thế giới - WHO đã ghi nhận việc Việt Nam đã xử lý dịch bệnh COVID-19 rất tốt, đồng thời đánh giá cao năng lực Việt Nam trong việc xử trí các vấn đề y tế công cộng khẩn cấp “Chúng tôi gọi đây là năng lực quốc gia trong việc sẵn sàng ứng phó và kiểm soát các vấn đề y tế khẩn cấp và năng lực này đã được thử thách và kiểm nghiệm qua các sự kiện thực tế ở Việt Nam, và bây giờ là COVID-19”. Với những bằng chứng trên, chúng ta tin rằng, Việt Nam sẽ sớm là nước đầu tiên khống chế thành công dịch bệnh này với tất cả tài năng và y đức của đội ngũ y, bác sĩ, sự đoàn kết của toàn thể nhân dân Việt Nam và niềm tin vào sự chiến thắng dịch bệnh.
Năm nay, kỷ niệm 65 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam (27/2/2020) lại rơi đúng vào thời điểm cả nước đang hết sức cố gắng nhằm phòng, chống dịch bệnh do virus cúm corona đang lây lan và diễn biến phức tạp. Mặc dù, lễ kỷ niệm Ngày Thầy thuốc Việt Nam không được tổ chức trang trọng như hàng năm để tôn vinh những thầy thuốc Việt Nam, nhưng một điều có thể chắc chắn rằng, sâu thẳm trong lòng các tầng lớp nhân dân, các bệnh nhân luôn ghi nhớ và biết ơn sâu sắc tấm lòng của các đội ngũ y, bác sĩ, những người đã, đang và sẽ hết lòng phục vụ, cứu chữa cho những bệnh nhân nói chung, bệnh nhân nghi ngờ hoặc dương tính với virus corona nói riêng. Có thể nói, họ là những anh hùng trong thời bình, mà kẻ thù lớn nhất là bệnh tật, đặc biệt là dịch bệnh virus Corona hết sức nguy hiểm hiện nay. Thực tế, có những y, bác sĩ đang phải dấu những người thân yêu của mình khi phải đối diện với những hiểm nguy không nói trước được, vì trách nhiệm của một lương y, bản thân họ đôi lúc lo lắng, bất an, nhưng rồi tất cả đều được trấn an bằng niềm tin vào một tương lai tươi sáng đó là chiến thắng được dịch bệnh, hạnh phúc của những người thầy thuốc là khi nhìn thấy bệnh nhân ngày càng hồi phục và sớm xuất viện,... Thật cao cả và xứng đáng biết bao cho 4 từ “Lương y như từ mẫu” mà Bác Hồ đã dành tặng cho đội ngũ ngành y chúng ta.
Suốt 65 năm qua, câu nói bất hủ “Lương y như từ mẫu” của Bác Hồ đã là mục tiêu phấn đấu, là nhiệm vụ và là trọng trách cao cả của đội ngũ y, bác sĩ Việt Nam. Nhân kỷ niệm 65 năm Ngày Thầy thuốc Việt Nam, xin chúc cho toàn thể đội ngũ y, bác sĩ dồi dào sức khỏe, tiếp tục cống hiến trí tuệ và tài đức của mình cho ngành y Việt Nam nói chung, nền y tế nhân loại nói chung; mãi mãi ghi tạc hình ảnh “người mẹ hiền” trong mắt bệnh nhân, người dân Việt Nam cũng như bạn bè quốc tế.
Dưới đây là một số hình ảnh đẹp
về y đức của đội ngũ y, bác sĩ Việt Nam
Ảnh được triển lãm tại Bảo tàng tỉnh Đồng Nai
Đinh Nhài