Thứ ba, Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội và các lực lượng làm công tác vận động quần chúng có nhiều đổi mới, sáng tạo về nội dung, phương thức hoạt động; chất lượng, hiệu quả hoạt động được nâng cao, hướng mạnh hơn về cơ sở; quan tâm, chăm lo hơn nhu cầu, lợi ích chính đáng của đoàn viên, hội viên và quần chúng; ngày càng thể hiện tốt hơn vai trò giám sát, phản biện xã hội; tập hợp ngày càng đông đảo các tầng lớp nhân dân tham gia các phong trào thi đua yêu nước, các cuộc vận động, qua đó đã xây dựng được nhiều điển hình “dân vận khéo” trên các lĩnh vực, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của từng địa phương, đơn vị. Công tác dân tộc, tôn giáo, công tác vận động đồng bào Việt Nam ở nước ngoài... cũng có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Thứ tư, tổ chức, bộ máy và cán bộ làm công tác dân vận của hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương ngày càng được củng cố về số lượng và nâng cao về chất lượng, từng bước đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới. Hoạt động của hệ thống dân vận có nhiều đổi mới, chủ động, thiết thực, hiệu quả trong công tác tham mưu; phối hợp tốt với các lực lượng, cơ quan, ban, ngành triển khai thực hiện công tác dân vận đồng bộ và hiệu quả hơn.
Tuy nhiên, vẫn tồn tại không ít khó khăn trong công tác dân vận những năm qua, đó là:
- Nhận thức về công tác dân vận và triển khai thực hiện các phong trào thi đua trong hoạt động này vẫn chưa thực sự được quan tâm ở một số cấp ủy, cán bộ, đảng viên.
- Công tác triển khai, tổ chức thực hiện các phong trào dân vận ở một số địa phương chưa đồng bộ, chưa thường xuyên, sâu sát, chỉ đạo còn lúng túng. Ví dụ điển hình, trong phong trào “Dân vận khéo”, có địa phương chỉ ban hành văn bản triển khai mà không tổ chức phát động phong trào, hoặc phong trào chưa được phát động đều khắp ở các tổ chức trong hệ thống chính trị, chưa đồng đều trên các lĩnh vực.
- Vai trò, trách nhiệm tham mưu, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra của một số ban dân vận cấp ủy chưa cao, có nơi còn chung chung. Sự phối hợp, kết hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể chưa thực sự chặt chẽ.
- Việc chỉ đạo xây dựng điển hình và nhân rộng điển hình tiên tiến ở một số địa phương, đơn vị còn hạn chế; việc đổi mới nội dung, hình thức của không ít phong trào thi đua còn chậm. Việc bình xét thi đua hằng năm ở một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự gắn với chất lượng, hiệu quả công tác nên chưa tạo thành động lực thực sự thúc đẩy sự nỗ lực, phấn đấu của cán bộ, đảng viên, người lao động...
Một số bài học kinh nghiệm trong công tác dân vận sau gần 25 năm đổi mới
Một là, công tác dân vận luôn bám sát chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, gắn chăm lo và bảo vệ lợi ích của nhân dân với động viên nhân dân xây dựng và thực hiện các nhiệm vụ chính trị. Nội dung và phương thức vận động nhân dân phải phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của từng giai đoạn cách mạng và đặc điểm, lợi ích, trình độ và khả năng của mỗi giai cấp, tầng lớp xã hội. Để tạo được động lực thúc đẩy phong trào nhân dân, hoạt động dân vận phải đáp ứng các lợi ích thiết thực của người dân, đồng thời lắng nghe, tìm hiểu các nguyện vọng chính đáng của họ để đề ra các hình thức dân vận vừa bảo đảm tính hiệu quả, vừa bảo đảm quyền lợi của dân, như Đảng ta đã xác định: “Các tổ chức đảng từ Trung ương đến chi bộ đều phải lấy công tác dân vận và chăm lo lợi ích của quần chúng làm một nội dung chính trong hoạt động của mình” (Nghị quyết Trung ương 8B, khóa VI).
Công tác dân vận là một khoa học và nghệ thuật, phải bằng nhiều hình thức và biện pháp để đưa đường lối, chính sách vào đông đảo quần chúng, phù hợp với từng đối tượng quần chúng. Song trước tiên, là phải xuất phát từ thực tiễn tình hình nhân dân để xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách đúng, phù hợp với lợi ích và nguyện vọng của nhân dân.
Bài học lịch sử về hoạt động của Đảng ta cho thấy, mỗi khi gặp khó khăn, thử thách, thậm chí trong những tình thế rất hiểm nghèo, nhưng với đường lối đúng, biết làm tốt công tác dân vận, động viên được lòng yêu nước của toàn dân, phát huy được mọi nguồn lực, mọi trí tuệ, sáng tạo của nhân dân, thì chúng ta đều vượt qua được khó khăn thử thách và giành được thắng lợi.
Hai là, chủ động quán triệt sâu rộng và thể chế hóa kịp thời, đồng bộ các quan điểm, chủ trương, nghị quyết của Đảng về dân vận thành luật pháp, chính sách, chương trình cụ thể của Nhà nước để thực hiện. Tuy nhiên, để triển khai thực hiện chủ trương của Đảng và pháp luật, chính sách, chương trình của Nhà nước có kết quả tốt, phải có sự quan tâm lãnh đạo chặt chẽ của các cấp ủy, đồng thời có sự đổi mới nhận thức, tư duy về công tác dân vận hiện nay trong toàn bộ hệ thống chính trị, trước hết là trong các cơ quan nhà nước.
Ba là, thường xuyên củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, để công tác dân vận ngày càng được triển khai sâu rộng trong các cấp, các ngành, các lĩnh vực và trong quần chúng nhân dân; đồng thời, huy động được sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị và nhân dân thực hiện thành công các nhiệm vụ chính trị, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội... mà Đảng và Nhà nước đề ra.
Bốn là, linh hoạt, sáng tạo trong việc tổ chức, tập hợp nhân dân vào các hình thức hoạt động thích hợp với từng đối tượng. Sau gần 25 năm thực hiện sự nghiệp đổi mới của Đảng, công tác dân vận đã từng bước đổi mới nội dung và phương thức hoạt động theo hướng ngày càng sâu sát cơ sở, chăm lo và bảo vệ quyền lợi, nguyện vọng thiết thực, chính đáng của đông đảo quần chúng nhân dân. Từ đó, tạo thành khối đoàn kết, thống nhất các tầng lớp nhân dân, không phân biệt tôn giáo, dân tộc, thúc đẩy họ làm tròn nghĩa vụ của mình với đất nước, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, Nhà nước ta.
Năm là, công tác dân vận luôn phải gắn chặt với công tác xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền nhà nước nhằm tạo thế vững chắc, phát triển hoạt động dân vận gắn với hoạt động xây dựng, phát triển Đảng và hệ thống chính quyền trong sạch, vững mạnh. Đồng thời, kịp thời biểu dương, khen thưởng những tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc; nghiêm khắc phê bình, kỷ luật những tổ chức, cá nhân thiếu tinh thần trách nhiệm, vi phạm công tác dân vận của Đảng.
Sáu là, thường xuyên quan tâm, chăm lo xây dựng, củng cố tổ chức, bộ máy, cán bộ làm công tác dân vận, gắn với không ngừng đổi mới phương thức, hình thức dân vận mới để phù hợp với yêu cầu phát triển cách mạng, phát triển đất nước, nhất là trong thời kỳ hội nhập toàn cầu ngày nay. Đặc biệt, cần chú ý triển khai các hình thức dân vận mới (ví dụ: thông qua mạng In-tơ-nét) để thu hút và tập hợp ngày càng đông đảo người Việt không chỉ trong nước mà còn ở các nước khác trên toàn thế giới, tạo sự đồng thuận, ủng hộ của bạn bè quốc tế trong các hoạt động chính trị, xã hội, phát triển kinh tế, văn hóa, giáo dục... của nước ta.
Sự nghiệp cách mạng của đất nước do Đảng lãnh đạo đã giành được những thành tựu rất quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, đòi hỏi công tác dân vận của cả hệ thống chính trị phải không ngừng đổi mới và nâng cao vai trò, vị thế trong đời sống xã hội. Những bài học trên đây cần được tiếp tục vận dụng sáng tạo, hiệu quả để công tác dân vận của Đảng ngày càng có thêm nhiều kết quả và thành tích mới, góp phần củng cố vững chắc mối quan hệ máu thịt giữa Đảng với nhân dân, tăng cường và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc; thực hiện thật tốt lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Lực lượng của dân rất to. Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém, dân vận khéo thì việc gì cũng thành công”.
HÀ THỊ KHIẾT
Bí thư Trung ương Đảng,
Trưởng Ban Dân vận Trung ương