Đồng chí Nguyễn Văn Linh, tên thật là Nguyễn Đức Cúc, quen gọi là Nguyễn Văn Cúc, sinh ngày 1/7/1915 trong một gia đình công chức tại xã Giai Phạm, huyện Mỹ Văn, tỉnh Hưng Yên.
Sinh thời, đồng chí Nguyễn Văn Linh một nhà lãnh đạo có uy tín lớn của Đảng và nhân dân là một nhà lãnh đạo kiên định, người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, luôn kiên định và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, người đảng viên rất mực kiên cường, trung thành, tận tụy, suốt đời phấn đấu vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, vì chủ nghĩa xã hội và hạnh phúc nhân dân, một tấm gương cộng sản kiên trung, trọn đời vì dân vì nước, người bạn tin cậy của bạn bè quốc tế. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí Nguyễn Văn Linh gắn liền với biết bao biến cố lớn của dân tộc kể từ khi thành lập Đảng đến những năm tháng cuối cùng của thế kỷ XX.
Sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu nước, thấu hiểu cuộc sống lầm than của nhân dân trong nỗi đau mất nước, được giác ngộ cách mạng, lại được tư tưởng Hồ Chí Minh dẫn đường, đồng chí Nguyễn Văn Linh sớm giác ngộ và tham gia cách mạng từ rất sớm (14 tuổi). Năm 15 tuổi đồng chí đã bị thực dân Pháp kết án tù chung thân, hai lần bị địch bắt và đày ra Côn Đảo. Hơn 10 năm bị địch giam cầm tại Côn Đảo, dù bị kẻ thù dùng mọi cực hình, đòn roi, tra tấn, nhưng đồng chí vẫn nêu cao tinh thần bất khuất, giữ vững khí tiết người cách mạng, biến nhà tù thực dân, đế quốc thành trường học cộng sản.
Trong suốt cuộc đời gần 70 năm hoạt động cách mạng phong phú và sôi nổi, ở khắp mọi miền của đất nước, từ một thanh niên học sinh yêu nước, dấn thân vào con đường cách mạng đầy gian khổ, hy sinh, từng bước trưởng thành trong trường tranh đấu khắc nghiệt, đồng chí Nguyễn Văn Linh, đã được Đảng giao cho nhiều trọng trách. Dù ở bất cứ cương vị nào, đồng chí cũng đều tận tụy, hết lòng vì dân, vì nước, thể hiện tài năng và bản lĩnh vững vàng trước mọi thử thách, khó khăn. Với trách nhiệm là Phó Bí thư, Bí thư Trung ương Cục miền Nam, đồng chí đã chủ trì và cùng các đồng chí Trung ương Cục lãnh đạo và phát động quần chúng nổi dậy phá ách kìm kẹp của địch, xây dựng căn cứ địa cách mạng, phát triển chiến tranh du kích, xây dựng lực lượng quân giải phóng, lãnh đạo phong trào cách mạng miền Nam, đóng góp công lao to lớn vào thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng miền Nam, thống nhất Tổ quốc.
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, trên cương vị là Bí thư Thành ủy Thành phố Hồ Chí Minh, đồng chí đã cùng Thành ủy trăn trở, tìm tòi các giải pháp nhằm tháo gỡ những vướng mắc do cơ chế quản lý kinh tế tập trung quan liêu, bao cấp gây ra. Đó là những bước đột phá đầu tiên, mặc dù chưa hoàn thiện, nhằm xóa bỏ cơ chế quản lý tập trung quan liêu bao cấp tồn tại ở nước ta đã nhiều năm… thúc đẩy công cuộc đổi mới, xây dựng thành phố ngày càng phát triển.
Trên cương vị là Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VI, nhiệm kỳ 1986-1991 (thời kỳ đầu thực hiện công cuộc đổi mới trong tình hình nước ta đang lâm vào cuộc khủng hoảng kinh tế - xã hội sâu sắc, tình hình quốc phòng - an ninh rất phức tạp, lòng tin của nhân dân đối với Đảng với chế độ bị giảm sút, chủ nghĩa xã hội ở Liên xô và Đông Âu đứng trước nguy cơ tan rã…), đồng chí đã cùng Bộ Chính trị và Ban Chấp hành Trung ương kiên trì chấp hành đường lối Đại hội VI, cụ thể hóa vào các lĩnh vực chính trị, kinh tế, quân sự và các lĩnh vực khác, đối nội, đối ngoại, nhạy bén, chủ động, sáng tạo, khôn khéo, vững vàng chèo lái con thuyền cách mạng Việt Nam vượt qua nhiều khó khăn, thử thách, vững bước tiến lên trên con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội, với những bước đi và cách làm phù hợp góp phần quan trọng đưa đất nước thoát khỏi khủng hoảng kinh tế - xã hội, đi vào ổn định, cải thiện đời sống nhân dân, mở rộng quan hệ đối ngoại, tạo đà vững bước trên con đường phát triển và hội nhập. Tuy thời gian không lâu, nhưng thắng lợi của việc thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ VI do đồng chí chủ trì có ý nghĩa lịch sử trọng đại, đặt nền móng cho cương lĩnh lâu dài của thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đó là cống hiến xuất sắc, to lớn của đồng chí cho đất nước, cho dân tộc.
Kiên định đường lối đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lãnh đạo, trong những năm qua, nhân dân ta đã giành được những thành tựu rất quan trọng trên nhiều phương diện của đời sống xã hội, đưa đất nước bước sang một thời kỳ phát triển mới. Thắng lợi to lớn đó là của Toàn Đảng, toàn dân ta, trong đó có những đóng góp rất quan trọng của Đồng chí Nguyễn Văn Linh, Tổng Bí thư đầu tiên của thời kỳ đổi mới.
Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí là tấm gương sáng ngời của một người cộng sản đã phấn đấu kiên cường và hoàn thành xuất sắc nhiều trọng trách được Đảng và nhân dân giao cho ở những thời điểm khó khăn của cách mạng; hội tụ những phẩm chất quý báu của một nhà lãnh đạo xuất sắc của Đảng; là tấm gương sáng ngời về phẩm chất đạo đức của người cộng sản, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, tận trung với nước, tận hiếu với dân, sống trung thực, khiêm tốn, giản dị, chan hòa, gần gũi với nhân dân, ghét thói phô trương, hình thức... suốt đời hết lòng, hết sức phụng sự Tổ quốc, phụng sự cách mạng, phụng sự nhân dân. Những bài viết trong chuyên mục: “Những việc cần làm ngay” đăng trên báo Nhân dân, ký tên N.V. L vào năm đầu thời kỳ đổi mới đã tạo ra luồng sinh khí mới trong xã hội, thể hiện sự trăn trở và tinh thần quyết tâm của người đứng đầu Đảng ta chống tham nhũng, tiêu cực, bảo vệ lợi ích và quyền làm chủ của nhân dân, thúc đẩy nhân dân, đảng viên và công luận đấu tranh phê phán sự trì trệ, bảo thủ, dối trá, lừa đảo, cường quyền và bất công.
Lịch sử đã ghi nhận sự nghiệp cách mạng của đồng chí Nguyễn Văn Linh gắn liền với sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc, đấu tranh cho độc lập, tự do, thống nhất của Tổ quốc. Với những công lao và thành tích của mình, đồng chí được Đảng và Nhà nước ta tặng thưởng huân chương, huy chương Sao Vàng, Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng và nhiều huân chương, huy chương cao quý khác. Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào tặng thưởng đồng chí Huân chương Hôxê Mácti. Nhà nước Camphuchia tặng thưởng đồng chí Huân chương Ăngco.
Mới đó mà đã 20 năm tròn kể từ ngày đồng chí Nguyễn Văn Linh ra đi (27/4/1998), xin được nhắc lại cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí để tưởng nhớ công lao và những cống hiến to lớn của đồng chí đối với đất nước và dân tộc, những bài học kinh nghiệm quý báu của đồng chí trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam. Nhằm khẳng định, tôn vinh và tri ân tấm gương người chiến sĩ cộng sản Nguyễn Văn Linh suốt đời hy sinh phấn đấu vì Đảng, vì nước, vì dân. Đồng thời, cũng là dịp đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống yêu nước và cách mạng nhất là đối với thế hệ trẻ, cổ vũ động viên cán bộ đảng viên và các tầng lớp nhân dân thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XII của Đảng.
Tưởng nhớ, biết ơn công lao to lớn của Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng của dân tộc, chúng ta nguyện noi gương đồng chí, rèn luyện, tu dưỡng, phấn đấu suốt đời vì mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, thực hiện tốt hai nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ Tổ quốc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Đinh Nhài