Nhà giáo ưu tú Nguyễn Sĩ Bá có bút danh là Trần Kim, sinh ngày 25/11/1934 tại xã Sơn Tân, huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh, mảnh đất được mệnh danh là “đất học” của xứ Nghệ, nơi cũng từng vun đắp rất nhiều tài năng như: Đinh Xuân Lâm, Lê Khả Kế…
Được sinh ra trong một gia đình nề nếp, nhân nghĩa, Nguyễn Sĩ Bá là một người rất hiếu học, có ý chí, giàu nghị lực vượt qua nghịch cảnh, sống thanh bạch, phấn đấu không mệt mỏi suốt cuộc đời của mình để cống hiến cho ngành giáo dục nước nhà.
Từ những năm 1954 đến năm 1978, ông tốt nghiệp Đại học Sư phạm Hà Nội khóa I (1954-1959). Sau đó, về công tác tại trường cấp III Phan Đình Phùng (Hà Tĩnh), trường cấp III Gia Viễn (Ninh Bình), là cán bộ phụ trách môn Văn của Ty Giáo dục Nam Hà.
Từ năm 1978 đến năm 1985, nhà giáo chuyển vào Nam công tác, là cán bộ phụ trách môn Văn của Sở Giáo dục và Đào tạo Đồng Nai.
Từ năm 1985 đến năm 1990, Nguyễn Sĩ Bá là giáo viên trường Bồi dưỡng cán bộ quản lý tỉnh Đồng Nai
Từ năm 1987, nhà giáo tham gia hội chuyên ngành Trung ương, là thành viên Ban Biên soạn Sách giáo khoa Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Thành quả lớn nhất trong cuộc đời của nhà nước, ngoài quá trình làm công tác quản lý nhà nước tại các Ty Giáo dục rồi Sở Giáo dục, Nguyễn Sĩ Bá là người thầy giáo đã trực tiếp đào tạo, bồi dưỡng nhiều thế hệ học sinh giỏi của miền Bắc và của tỉnh Đồng Nai tham gia và đạt thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi cấp quốc gia và cấp tỉnh. Bên cạnh đó, nhà giáo cũng có nhiều đóng góp trong nhiều công trình nghiên cứu, giảng dạy văn học tại Đồng Nai.
Nguyên là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Văn học nghệ thuật Đồng Nai, Nhà giáo ưu tú Nguyễn Sĩ Bá đã có nhiều đóng góp cho công tác xây dựng chuyên ngành văn học cũng như sự phát triển văn học nghệ thuật Đồng Nai thời kỳ mới thành lập Hội (1979). Những năm tháng cuối đời, ông tham gia rất tích cực vào việc sáng tác văn học tại Đồng Nai.
Những tác phẩm chính nhà giáo đã xuất bản đó là Sách giáo khoa; sách tài liệu; sách giải bài tập; sách chọn lọc văn mẫu; sách thực hành làm văn; sách thơ văn chọn lọc về Đồng Nai.
Bằng tấm lòng thanh cao, đạo nghĩa, sự tâm huyết với nghề, nhà giáo đã được tặng những giải thưởng văn học như: Giải nhì cuộc thi Viết về đề tài giáo dục đạo đức học sinh cấp 1 do Báo khăn quàng đỏ đăng cai thực hiện; Giải B viết về đề tài nhà trường do Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp tổ chức; Giải khuyến khích Hội Văn học Nghệ thuật tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu)…
Từ năm 1990 đến năm 1997, ông nghỉ hưu và là thành viên Ban biên soạn sách giáo khoa thời kỳ đổi mới của Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà giáo mất ngày 7/2/1997.
Với sự đóng góp to lớn của mình, nhà giáo đã được tặng thưởng danh hiệu: Nhà giáo ưu tú – Huân chương kháng chiến chống Mỹ cứu nước hạng II – Huy chương “Vì sự nghiệp giáo dục”.
Sinh thời, nhà giáo Nguyễn Sĩ Bá thường xem các học trò của mình như con, ông không chỉ quan tâm đào tạo và dìu dắt các thế hệ học trò lúc đương thời, mà còn luôn nhớ thương và dõi theo suốt con đường đời của họ sau này. Đến nay, nhà giáo ưu tú Nguyễn Sĩ Bá ra đi đã hơn 20 năm, nhưng tấm lòng tâm huyết, hình bóng của một nhà giáo thanh bạch vẫn còn đọng mãi trong lòng người thân, đồng nghiệp và đặc biệt là lớp học trò của ông.
Nhân dịp kỷ niệm 85 năm ngày sinh của Nhà giáo ưu tú Nguyễn Sĩ Bá, xin được nhắc đến cuộc đời, sự nghiệp, những đóng góp của nhà giáo cho sự nghiệp giáo dục của nước nhà như một sự bày tỏ lòng biết ơn, thành kính tri ân của thế hệ hậu sinh đối với bậc tiền bối. Những cống hiến và thành tích to lớn của nhà giáo Nguyễn Sĩ Bá đối với sự nghiệp giáo dục tỉnh Đồng Nai nói riêng, đất nước Việt Nam nói chung sẽ là tấm gương sáng để các thế hệ đương thời cũng như thế hệ hậu sinh học tập và noi theo.
Đinh Nhài