“Hai Mạnh” là tên gọi thân thương, trìu mến mà Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã đặt cho đồng chí Chu Huy Mân (ý chỉ mạnh cả về quân sự và chính trị). Không phụ lòng Người, Đại tướng Chu Huy Mân đã tỏ rõ tài năng, sự sáng tạo đầy bản lĩnh với sự quyết đoán cao của nhà lãnh đạo quân sự, chính trị toàn diện, hoàn thành nhiệm vụ quốc tế khó khăn phức tạp mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng giao phó. Đại tướng Chu Huy Mân hội tụ đủ phẩm chất cao quý của nhà chỉ huy quân sự, chính trị xuất sắc của Đảng, Nhà nước và Quân đội nhân dân Việt Nam.
Ngay từ những năm tháng đầu tiên tham gia cách mạng, đồng chí Chu Huy Mân đã gắn bó với lực lượng vũ trang. Vận dụng đường lối, nghệ thuật quân sự của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, đồng chí luôn luôn sâu sát thực tiễn chiến trường, tổng kết, đúc rút và đề ra những phương châm, phương pháp tác chiến phù hợp, qua đó không ngừng trưởng thành trong thực tiễn chiến tranh cách mạng giải phóng dân tộc và trở thành một nhà quân sự tài năng của Quân đội nhân dân Việt Nam. Tài thao lược của đồng chí gắn liền với nhiều chiến công vang dội của quân và dân ta trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược.
Trong Tổng khởi nghĩa tháng 8/1945, đồng chí tham gia giành chính quyền ở Quảng Nam, hăng hái, tích cực xây dựng lực lượng vũ trang của tỉnh, chuẩn bị cho cuộc kháng chiến chống xâm lược, bảo vệ thành quả cách mạng. Trong kháng chiến chống thực dân Pháp, trên cương vị trung đoàn trưởng, Bí thư Đảng ủy các trung đoàn 72, 74, 174; Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Đại đoàn 316, đồng chí Chu Huy Mân đã lãnh đạo, chỉ huy đơn vị tham gia nhiều chiến dịch lớn, lập nhiều chiến công vẻ vang, góp phần làm nên chiến thắng Việt Bắc - Thu Đông (1947); chiến dịch Biên giới (1950); chiến dịch Điện Biên Phủ (1954),... góp phần quan trọng vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Pháp. Trong kháng chiến chống Mỹ cứu nước, trên cương vị Phó Bí thư Khu ủy, rồi Chính ủy, Bí thư Quân khu ủy Quân khu 5, Tư lệnh kiêm Chính ủy - Bí thư Đảng ủy mặt trận Tây Nguyên, Phó Bí thư Quân khu ủy - Tư lệnh Khu 5, đồng chí đã cùng tập thể Khu ủy, Quân khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 trăn trở tìm mọi cách đánh để giành thắng lợi, giúp bộ đội ta giảm bớt thương vong...
Quán triệt tư tưởng quân sự của Chủ tịch Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng về chiến tranh nhân dân, đồng chí đã chỉ đạo lực lượng vũ trang tích cực thực hiện phương châm kết hợp đấu tranh quân sự với đấu tranh chính trị, đánh địch bằng hai chân, ba mũi giáp công trên cả ba vùng chiến lược. Trong chỉ đạo tác chiến, đồng chí luôn quán triệt tư tưởng chiến lược tiến công, lấy ít địch nhiều, phát huy sức mạnh tổng hợp của mọi lực lượng, giành thắng lợi cả về quân sự và chính trị, giữ vững thế chủ động chiến lược. Tài năng quân sự của đồng chí đã góp phần quan trọng cùng tập thể Khu ủy, Quân khu ủy và Bộ Tư lệnh Quân khu 5 lãnh đạo quân và dân ta lần lượt đánh bại các chiến lược, chiến thuật của địch. Khu 5 cũng là chiến trường đồng chí đã tham gia chỉ đạo xây dựng thành công “vành đai diệt Mỹ” - một hình thức đánh giặc độc đáo, sáng tạo của chiến tranh nhân dân Việt Nam; chỉ đạo và tổ chức thực hiện thắng lợi các chiến dịch tiến công tổng hợp Ba Gia (1965), Sa Thầy (1966), Tết Mậu Thân (1968), bắc Bình Định (1972), chiến dịch Huế, Đà Nẵng (1975),... góp phần cùng quân dân cả giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Không những nổi tiếng là nhà quân sự tài ba của Quân đội Nhân dân Việt Nam, đồng chí Chu Huy Mân còn là nhà chính trị sắc sảo của Đảng. Điểm nổi bật ở đồng chí là tư duy quân sự và chính trị luôn gắn kết và thống nhất với nhau.
Sinh thời, đồng chí Chu Huy Mân luôn là người cán bộ lãnh đạo, chỉ huy sâu sát thực tế, giữ nghiêm kỷ luật và nguyên tắc công tác; luôn chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ về phẩm chất đạo đức, năng lực và tác phong; chăm lo xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, coi trọng nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Trên cương vị là một người lãnh đạo công tác đảng trong quân đội, đồng chí đặc biệt quan tâm và luôn đề ra nhiều biện pháp quan trọng nâng cao hiệu lực các mặt hoạt động công tác đảng, công tác chính trị, xây dựng nhân tố chính trị tinh thần, giữ vững nguyên tắc Đảng lãnh đạo quân đội tuyệt đối, trực tiếp và toàn diện; chú trọng công tác xây dựng, củng cố đội ngũ cán bộ trong quân đội; đồng chí luôn coi trọng công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, đặc biệt kinh nghiệm đánh giặc giữ nước của cha ông; chủ động tháo gỡ khó khăn, thách thức, tìm tòi các phương pháp công tác táo bạo, hiệu quả…
Với kinh nghiệm thực tiễn phong phú, tầm nhìn chiến lược sâu rộng, trên các cương vị Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, kiêm Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội Nhân dân Việt Nam, đồng chí đã cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Đảng ủy Quân sự Trung ương và Bộ Quốc phòng nghiên cứu, ban hành nhiều chỉ thị mang tầm chiến lược về nhiệm vụ chính trị, quân sự, quốc phòng, đặc biệt là vấn đề xây dựng, chỉnh đốn Đảng, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên; chống bệnh quan liêu, độc đoán, chuyên quyền, tham ô, lãng phí. Những đóng góp của đồng chí Chu Huy Mân mang tầm chiến lược, thiết thực, sát với hoàn cảnh mới, kể cả về quân sự, quốc phòng,… góp phần trực tiếp xây dựng Quân đội Nhân dân Việt Nam ngày càng trưởng thành vững mạnh, đặc biệt là về chính trị, tạo ra cơ sở vững chắc để quân đội tiếp tục phát triển, đáp ứng tốt yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
Có thể nói, trên phương diện quân sự, Đại tướng Chu Huy Mân đã thể hiện bản lĩnh kiên cường, trí tuệ sáng tạo cùng với những phát kiến độc đáo, mang tính đột phá chiến lược trong lãnh đạo xây dựng, phát huy thế trận chiến tranh nhân dân, phát động quyết tâm đánh giặc toàn dân. Song song đó, ở phương diện chính trị, Đại tướng còn có tầm nhìn xa trông rộng, chăm lo xây dựng bản lĩnh chính trị, trình độ quân sự, lý tưởng, niềm tin và đạo đức cách mạng cho các lực lượng vũ trang nhân dân Việt Nam trong kháng chiến trường kỳ chống đế quốc Mỹ xâm lược góp phần làm phong phú thêm nghệ thuật chiến tranh nhân dân Việt Nam. Đây chắc chắn sẽ là những bài học kinh nghiệm quý, còn nguyên giá trị trong công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Đại tướng Chu Huy Mân đã tỏ rõ tài năng, sự sáng tạo đầy bản lĩnh của nhà lãnh đạo quân sự, chính trị toàn diện, đồng chí đã hoàn thành mọi nhiệm vụ cách mạng giải phóng dân tộc cũng như nhiệm vụ quốc tế cao cả mà Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh tin tưởng giao phó.
Nhân kỷ niệm 110 năm Ngày sinh Đại tướng Chu Huy Mân, xin được khái quát sơ lược về sự nghiệp hoạt động quân sự và chính trị của Đại tướng, nhằm tuyên truyền sâu rộng đến cán bộ, đảng viên và nhân dân ta, đặc biệt là thế hệ trẻ về những đóng góp to lớn của Đại tướng đối với cách mạng Việt Nam, đối với quê hương, đất nước; khẳng định trí tuệ tài năng về quân sự và chính trị trong đấu tranh cách mạng giải phóng dân tộc của Đại tướng; tri ân sâu sắc về người cán bộ lãnh đạo cấp cao tiêu biểu của Đảng và Nhà nước, một vị tướng xuất sắc, song toàn của quân đội ta; cổ vũ, khích lệ các tầng lớp nhân dân tiếp tục phát huy thắng lợi đạt được, phấn đấu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam ngày càng vững mạnh và tiến xa hơn ở tương lai./.
Đinh Nhài